O biotecnólogo e catedrático da Universidade de Pensilvania volveu ao que foi o seu instituto, o IES Eusebio da Guarda de A Coruña, para detallar no programa de La Voz en colaboración coa consellería de Educación, como aplica a intelixencia artificial na loita contra virus e bacterias superresistentes
O biotecnólogo e catedrático da Universidade de Pensilvania volveu ao que foi o seu instituto, o IES Eusebio da Guarda de A Coruña, para detallar no programa de La Voz en colaboración coa consellería de Educación, como aplica a intelixencia artificial na loita contra virus e bacterias superresistentes
O marinense Luis Pérez Freire volveu ao que foi o seu instituto para compartir a súa traxectoria profesional, vencellada nos últimos 15 anos a Gradiant, centro tecnolóxico con sede en Vigo ao que se incorporou en 2009 para liderar a área técnica de procesado e seguridade multimedia.
Pérez Freire explicou que Gradiant axuda a múltiples empresas a aproveitar as vantaxes da dixitalización para ser máis competitivas a través de tres áreas principais de investigación: a conectividade, a ciberseguridade e a intelixencia artificial. «Procuramos adiantarnos ao futuro e así estar preparados para o que demandan os nosos clientes», explicou na biblioteca do IES Illa de Tambo de Marín. «Son pemes, de non máis de 50 empregados e que traballan no sector tecnolóxico, as que máis botan man dos nosos recursos», sinalou quen dende hai unha década é director xeral da entidade.
En Gradiant, xa teñen en marcha proxectos centrados nas redes 6G, que sucederán ás 5G de conexión inalámbrica, facilitando non só maior ancho de banda, senón unha latencia ou tempo de retardo mínimo, o que nun futuro próximo permitirá democratizar tecnoloxías como a conducción autónoma ou as operacións cirúrxicas a distancia. A finais deste mesmo ano, Gradiant consolida a súa aposta coa IA lanzando unha nova empresa: «Levaremos ao mundo real investigacións que fixemos nese eido, comercializando unha solución para mellorar o tratamento de enfermidades crónicas en hospitais e centros de saúde».
Melide y Touro vieron pasar las horas cuando casi toda la comunidad tenía suministro
A microbióloga e investigadora do Instituto de Investigación Biomédica de A Coruña (INIBIC), compartiu con alumnos do IES de Monelos da cidade herculina os seus coñecementos sobre a cada vez máis frecuente resistencia das bacterias aos tratamentos no progama que La Voz realiza en colaboración coa Consellería de Educación.
Tomás, nada en Granada, pero vinculada con Galicia a nivel profesional, lidera un grupo investigador que está empregando fagoterapia para debilitar as bacterias e que os antibióticos recuperen a súa efectividade. «Podríamos denominar a esos fagos como "virus buenos", con ellos debilitamos las bacterias y conseguimos que la medicación siga siendo efectiva», detallou no seu encontro con mozos e mozas de 4º da ESO.
Un dos maiores logros nos últimos anos do INIBIC neste eido foi a creación da primeira biblioteca de bacterias ultrarresistentes, na que consultar o ADN destas cepas. «A partir de ahí ya sabemos las proteínas que contienen al detalle para diseñar nuevos tratamientos, tests diagnósticos y vacunas», explicou na biblioteca do centro coruñés. No futuro esa base de datos, conxugada co emprego de algoritmos de Intelixencia Artificial, permitirá obter aínda mellores resultados.
A recentemente nomeada presidenta da Real Sociedad Matemática Española visitou o IES Rosalía de Castro, en Santiago, para falar da súa longa traxectoria, que inclúe unha estadía en Nova York coma investigadora de IBM, no programa de La Voz en colaboración coa Consellería de Educación.
Otero, que foi decana da facultade de Matemáticas da USC entre 2009 e 2017, animou especialmente ás mozas a estudar titulacións científicas para rematar coa menor presenza de mulleres nas aulas neste tipo de graos. «Temos moitos referentes femininos, como é o meu caso, unha persoa normal que naceu nun pequeno pobo de Lugo e acadou altos niveis: con esforzo podemos chegar a onde queiramos chegar», explicou na biblioteca do centro compostelán.
Especializada en sistemas dinámicos, aqueles capaces de predecir valores dunha determinada magnitude e obter así respostas a problemas ou necesidades do mundo real, a lucense leva publicados preto de 70 artigos publicados en revistas científicas. Ademais ten liderado case medio cento de proxectos de investigación dende o Centro de Investigación e Tecnoloxía Matemática de Galicia (CITMaga).
O director científico do CiTIUS e catedrático en IA visitou o IES Castro da Uz de As Pontes no programa de La Voz en colaboración coa Consellería de Educación. Valora positivamente a chegada de competencia chinesa a unha tecnoloxía clave no futuro: «cantos máis, mellor».
Computación de altas prestacións, aprendizaxe automática a partir de datos ou interacción de dispositivos electrónicos son algúns dos campos do coñecemento que se abordan no Centro Singular de Investigación en Tecnoloxías Intelixentes (CiTIUS) de Santiago de Compostela. Senén Barro, investigador especializado en IA, destaca o potencial que terá a intelixencia artificial no futuro, permitindo delegar nela algunhas funcións que hoxe parecen de ciencia ficción. «Non hai que terlle medo a súa presenza, que será cada vez maior. Leis e regulación axudarán a que a nosa convivencia con ela sexa axeitada». Unha carreira, á da Intelixencia Artificial, na que Galicia xoga entre os mellores e contará cos primeiros titulados no Grao desta materia o vindeiro ano.
O catedrático pontés tamén valorou unha das cuestións de actualidade referidas á IA, a chegada do modelo chinés DeepSeek para sumarse a unha competencia na que a estadounidense ChatGPT destacaba case en solitario. «Os investigadores vivímolo con alegría porque supón afastar pantasmas de monopolio. Que con chips menos avanzados acade bos resultados é unha boa noticia porque permite democratizar aínda máis o seu emprego». Barro cre que tamén serve para que Europa, máis atrasada no seu desenvolvemento con respecto a outras rexións, se sume a este desenvolvemento, clave no futuro tecnolóxico: «é máis barato, require menos recursos e non fan falta modelos cada vez máis e máis grandes».
Al entrenador porriñés le gustaría continuar en el Celta mientras mantenga la motivación actual
A catedrática en enxeñaría química visitou o IES Concepción Arenal de Ferrol, onde explicou os proxectos que está realizando no Centro de Investigación en Tecnoloxías Ambientais da USC (CRETUS). En «De 0 a 100», o programa que La Voz realiza en colaboración coa Consellería de Educación, contou como se obteñen bioplásticos mediante procesos biolóxicos.
«Empregamos bacterias, que son as que realmente procesan os residuos, para obter a materia prima que despois se convirte en bioplástico», sinalou a investigadora no coloquio mantido co alumnado. «Almacenan o alimento nunha parte das súas células, igual que os humanos facemos coa graxa, e delas despois obtemos o produto», detallou Mosquera sobre o mecanismo. A diferencia dos plásticos derivados de petróleo non existe un proceso químico na súa fabricación e tampouco as emisións contaminantes dun combustible fósil. A orixe destes bioplásticos provén de aceites vexetais e ademais de ser biobasados, tamén son biodegradables: «É un tipo de bioplástico novo chamado polihidroxialcanoato e o proxecto denomínase Pretenacc».
Grazas a unha axuda da GAIN (Axencia Galega de Innovación) este proxecto deu o salto do laboratorio á industria, testándose con éxito nunha empresa de Mos, PMA Nutrigras. Anuska Mosquera tamén explicou no centro educativo a súa fonda experiencia no que ao tratamento de augas residuais se refire: «A tendencia agora xa non é só depurar a auga, senón valorizar os residuos sacándolle rendemento coa súa transformación en enerxía, por exemplo».
Atención: las siguientes imágenes pueden herir la sensibilidad de algunas personas | Puedes leer el reportaje completo aquí
Os enxeñeiros Íñigo Cuíñas e Francisco Javier González visitaron «De 0 a 100», o programa de La Voz en colaboración coa Consellería de Educación, para presentar o asistente virtual Celia e o sistema de localización Digital4Rural, deseñados específicamente para persoas de idade avanzada no centro de investigación atlanTTic de Vigo.
Só en Galicia, segundo o INE, hai máis de 700.000 persoas maiores de 65 anos e máis de 100.000 viven soas. Pensando nesa audiencia potencial, o Centro de Investigación en Tecnoloxías de Telecomunicación da Universidade de Vigo, impulsou o desenvolvemento de dous proxectos que hoxe son xa unha realidade. «Unha das maiores dificultades foi dar precisamente cos usuarios que empregarían as novas aplicacións. Empezamos por aí para que en termos de usabilidade non houbera problemas», sinala Francisco Javier González. González forma parte do equipo de investigadores que creou o asistente conversacional baseado en intelixencia artificial Celia. «A principal diferencia con Alexa ou Ok Google é que máis alá de cumprir ordes, é capaz de entender o que lle dicimos, facéndonos tamén preguntas e creando unha experiencia diferente para cada usuario». É precisamente isto o que permitiu que Celia, tendo en conta que sería usado preferentemente por xente maior, poida detectar mediante unha serie de tests mesmo problemas médicos ou neurodexenerativos. Esta dispoñible nas tendas de aplicacións de Android e iOS e na web celiatecuida.com.
Pola súa banda, Íñigo Cuíñas, presentou Digital4Rural, un sistema de localización pensado para entornos rurais. «Mediante o emprego de localizadores pódese saber en todo momento onde están os usuarios, evitando que a xente maior se perda», sinala Cuíñas. O máis importante é que o sistema pode funcionar mesmo nos sitios onde non hai rede móbil e mesmo se a houbera, pero falla, as persoas maiores estarían localizadas. «Funciona con éxito xa en tres parroquias da provincia de Ourense e os maiores gañan independencia ao tempo que os seus familiares están más tranquilos», comenta o enxeñeiro sobre o feedback que están recibindo do proxecto. Os veciños destes núcleos poden ver nunha tablet ou nun móbil onde están os localizadores (se deciden que queren poñelos en funcionamento) creándose así ademais un sentimento de pertenza comunitario no que uns se preocupan polos outros.
Avanzar na descarbonización, é dicir, consumir menos combustibles fósiles e evitar as súas emisións contaminantes, son as máximas polas que aposta o centro tecnolóxico Energylab, nado en 2008 e ubicado en Vigo. A súa responsable de bioenerxía, Mónica Figueroa, visitou o programa que La Voz produce en colaboración coa consellería de Educación, para explicarlle aos alumnos do IES Ramón Cabanillas de Cambados algúns dos proxectos que lidera.
A cambadesa, que precisamente volveu ao centro no que ela mesma estudou, destacou a importancia de reutilizar materia orgánica e transformala en enerxía para reducir o impacto ambiental. Así, contou como grazas aos seus proxectos de investigación, varias granxas galegas, avícolas e porcinas, «valorizan os desfeitos» producindo biogás, algo que redunda non só en producción enerxética, senón tamén nun beneficio económico para as explotacións.
Outro dos proxectos máis destacados dos últimos anos é a Unidade Mixta Gas Renovable posta en marcha na EDAR de Bens, en A Coruña. Neste caso, as augas residuais son tratadas para poder obter enerxía mediante un sistema de «purificación baseado en membranas». Grazas a el, conséguese «aproveitar un excedente de biogás que non se estaba empregando». De forma experimental estano usando autobuses urbanos, furgonetas da propia estación depuradora e, tamén, «podemos inxectar directamente o biometano á rede de gas natural», polo que xa se está empregando en moitos fogares. Con isto demóstrase que as súas propiedades son «iguais que as do combustible de orixe fósil».
Figueroa concluíu que fomentar o emprego de combustibles de orixe renovable é o «futuro» da enerxía, nunha aposta por «consumir menos e consumir máis limpo».
Un entorno natural incomparable y su importante relación con el mar es solo una de las apuestas de este concello de A Mariña que ve cómo su turismo no deja de crecer.
