Cultivo de arándanos en A Mariña: «Arriscamos, pero o acerto foi total»

TRABADA

PEPA LOSADA

Loli Coto, tras perder su trabajo como conductora de bus, emprendió con una explotación en Sante (Trabada) que ya produce 25.000 kilos del fruto

11 oct 2023 . Actualizado a las 09:48 h.

Desde hace unos años se viene proclamando que la fiebre de los frutos rojos ha llegado a España, lo que se evidencia en los supermercados y establecimientos que, cada vez en mayor número, venden pequeñas cajas con frambuesas y arándanos. El cultivo en la provincia de Lugo ha evolucionado conforme a esa tendencia, pero centrado en concellos del interior y con el grueso de la producción dedicado al mercado exterior. En A Mariña apenas tiene presencia, aunque hubo intentos, por ejemplo, con explotaciones subvencionadas a través de la asociación Puente de los Santos en A Devesa (tutelada por Os Irmandiños) y Arnao (Castropol), que fracasaron, la última con condena incluida por construir una balsa de agua en terreno protegido por la Ley de Costas. La mayor finca de arándanos en la costa se localiza ahora en Sante (Trabada). Fue una apuesta arriesgada, pero ahora, cuando produce unos 25.000 kilos y sigue ampliándose, su promotora, Loli Coto, hace un balance muy positivo: «O acerto foi total».

«De momento estamos contentos coa explotación. Este ano producimos 25.000 quilogramos. Temos tres variedades, empezamos coa colleita en xuño e rematamos en setembro. A finca son cinco hectáreas, pero de momento temos dúas plantadas, aínda que temos todo o terreo preparado para seguir ampliando, con todo previsto, co sistema de rego tamén, para plantar variedades máis temperás ou tardías, para estirar a temporada de colleita de xuño a novembro», explica Loli Coto.

Su proyecto, que emprendió con su esposo Antonio, surgió hace unos años: «El era camioneiro, e o sigue sendo, e eu conducía un autobús da Xunta do 062. Estiven seis anos e quedei sen traballo. Ata aquel momento sempre sementábamos fabas, alugando algunha finca, e ao quedar sen traballo miramos de comprar unha, dunhas cinco hectáreas, para facer un cultivo en extensivo e dedicarse a elo. Levamos catro anos co proxecto, tres en crecemento das plantas».

La cuestión que se les presentó fue si dedicarse a intensivo a las fabas u optar por otro cultivo: «Houbo uns anos nos que todo o mundo se botou á faba, porque ten a vantaxe de que plantas e en pouco tempo xa ingresas cartos. Pero como había tanta xente cultivando baixou moito o prezo. Nós chegámola a vender a tres euros o quilo, e tirouse moita, porque non compensaba o traballo de recollela. Por iso moitos tamén, cos anos, o deixaron».

«O que pasa co amándano é que ten saída, pero require dunha forte inversión e de pasar uns anos de crecemento, sen colleita, e en consecuencia, sen ingresar. Nós levamos uns 300.000 euros investidos e no 2020 solo recollemos 3.000 quilos. Nada máis. Non daba para pagar nada. Este ano foron 2.5.000 quilos, pero hai que esperar ata o sétimo ano para chegar ao punto de produción óptimo da planta. Agora xa estamos moi contentos, foi arriscado porque era un cultivo do que se sabía pouco, pero o acerto foi total», relata Loli Coto.

En su plan de explotación, tenían un acuerdo con un mayorista para que adquiriese su producción. «Pero non chegamos a venderlle nin un quilo, porque pechou. Fixemos a plantación co seu asesoramento, orientáronos nas variedades, pero ao ano de ter todo en marcha, pecharon, e tivemos que buscarnos a vida».

Una parte de su producto se puede adquirir ahora en establecimientos de la comarca, bajo la marca Arándanos de Trabada: «Teno, por exemplo, Manín e Frutas Díaz en Ribadeo, está no súper de Trabada, na carnicería de Lourenzá, na Pontenova no súper, en outra carnicería de Meira...». Otra parte de la producción se destina a mayoristas: «O ano pasado igual recollemos uns 10.000 quilos, nada máis, e quedaron outros 10.000 na finca, porque choveu en agosto, entroulles a mosca... O arándano quere secar por riba e que o regues por debaixo. Por iso este ano foi bo, pola seca, grazas a que tivemos a axuda do Concello de Trabada, que nos trouxo auga para a balsa, mentres que no 2022, polo barruzo, perdeuse boa parte da produción. Son complicacións que ten calquera cultivo. Pero estamos contentos. Agora empezamos a gañar algo de cartos», concluyó Loli Coto.