El asistente de voz llega al quirófano para mejorar las operaciones

Raúl Romar García
r. romar REDACCIÓN / LA VOZ

SOCIEDAD

Telefónica

Telefónica y Tedcas presentan una nueva tecnología que permite al cirujano controlar todos los equipos de forma autónoma

08 may 2019 . Actualizado a las 18:03 h.

¿Ha confirmado el paciente su identidad, el sitio quirúrgico, el procedimiento y su consentimiento?, ¿tiene el paciente alergias conocidas, riesgo de aspiración, de hemorragias?... Estas y otras preguntas son las que plantea un cirujano a su equipo de forma rutinaria antes de iniciar cualquier operación. Es la lista de verificación de la seguridad de una operación, imprescindible para garantizar que todo se haga bien. Imagínese ahora que estas cuestiones, en lugar de que sean abordadas entre el profesional responsable de la intervención y su grupo, sean planteadas por un sistema de voz y que el médico solo tenga que confirmar si todo esta en orden.

Es solo una de las mínimas posibilidades que ofrece una tecnología que permite el control por voz en el quirófano de varios equipos de múltiples fabricantes y de manera simultánea. Ha sido desarrollado por la empresa Tedcas, participada por Wayra España, en colaboración con Telefónica y será presentado hoy en el Congreso Nacional de Hospitales y Gestión Sanitaria que se celebra en Santiago.

«Somos como el Siri del quirófano», explica de forma gráfica Jesús Pérez Llano, presidente de Tedcas. En realidad, una sala en la que hoy en día se practica una operación es lo más parecido a una nave espacial, con todo tipo de equipos de alta tecnología que ofrecen al cirujano lo necesario para realizar su intervención de la forma más cómoda y segura para el paciente. Desde un ordenador que muestra el historial del paciente al propio y sofisticado instrumental de cirugía, fundamentalmente de laparoscopia, con sus cámaras de vídeo, además de una torre de endoscopia, visores de imagen médica o el manejo de un neuronavegador, entre muchos otros instrumentos que permiten desde solicitar una biopsia, pedir un informe complementario o ofrecer una visión más exacta de la zona de la operación. Y para que todo funcione de forma coordinada el cirujano debe dar una serie de órdenes a su equipo para que ejecute las indicaciones: amplía o reduce la imagen, graba vídeo, realiza una biopsia...

«Reduces el estrés del cirujano»

Pues bien, todas estas operaciones puede realizarlas a partir de ahora el propio cirujano de forma autónoma con una orden por voz, mediante un auricular conectado a su oreja, o con un gesto.

«Cualquier equipo controlado por un teclado y un ratón puede ser traducido a comandos de voz, de tal modo que toda la complejidad del equipamiento electromédico se simplifique», destaca María Rodríguez Castro, del equipo de Telefónica en Galicia.

La nueva tecnología supone un beneficio tanto para los profesionales médicos como para los enfermos. «Reduces el estrés del cirujano, porque ya no va a tener que estar pendiente de la enfermera circulante para darle las órdenes. Puede ser autosuficiente, lo que mejora la calidad asistencial y permite al resto del equipo centrarse en la intervención para ayudar al médico, en vez de atender otras cuestiones», subraya Jesús Pérez Llano, quien asegura que el paciente sale ganando.

Se consigue, además, ahorrar tiempo al profesional del equipo, ya que la interconexión de los distintos equipos coordinados por voz o gestos le facilita que pueda realizar el informe de la operación mientras esta se está llevando a cabo. «Todo queda registrado -advierte Pérez-, lo que supone una mayor seguridad y calidad asistencial».

«Es un sistema absolutamente pionero, porque permite a los profesionales interactuar con los equipos médicos de una forma natural, lo que les permite hacer su trabajo de una forma más fácil», apunta María Rodríguez.

La innovación sanitaria aporta trazabilidad de todos los pasos que se dan en el quirófano, lo que supone una garantía del proceso. Telefónica está impulsando la inclusión de la tecnología en otros entornos sanitarios, como las ucis o salas de endoscopia.

«A innovación ten que ser compatible coa humanización da sanidade»

ALBERTO LÓPEZ

Ramón Ares é xerente do HULA e presidente do congreso nacional de hospitais

elisa álvarez

Máis de dous mil directivos sanitarios de toda España asisten na capital de Galicia a partir do 8 de maio ao Congreso Nacional de Hospitales y Gestión Sanitaria (21CNH). Cronicidade, septicemia, agresións a sanitarios, humanización como cambio... Durante as xornadas celebraranse máis de corenta actividades.

-Cales son os maiores desafíos da xestión sanitaria?

-A xestión ten que intentar axustar ao máximo posible a mellor utilización dos recursos que temos, que nunca son abondo, para poder facelo cada vez mellor e cubrir as necesidades, de aí que todo o que é a solvencia e sostibilidade do sistema sexa un dos desafíos fundamentais que temos. O lema do congreso é «Innovación, camiño de sostibilidade», porque cremos que é necesario innovar pero nun sentido amplo, non só en innovación tecnolóxica senón tamén en modelos de xestión e ordenación asistencial. A sostibilidade é un desafío absolutamente transversal e global.

-Todos os hospitais queren o último e o mellor, estase tecnificando en exceso?

-A evolución tecnolóxica nos hospitais do sector sanitario é continua, e cunha característica en relación a outros sectores: que é unha innovación non substitutiva, co cal é acumulativa, e isto é un problema ás veces económico. Pero temos que incorporala de xeito que nos permita personalizar e humanizar máis a atención. A innovación ou a tecnificación non teñen por qué deshumanizar, senón que a relación co paciente ten que ser o eixe central do sistema, e a tecnoloxía é unha ferramenta que axuda a facelo mellor.

-É compatible esta volta á humanidade con tanta tecnoloxía?

-A innovación ten que ser absolutamente compatible coa humanización da sanidade, porque a relación co paciente é fundamental e non se pode perder.

-Pode medirse esta humanización?

-Creo que si. Está xurdindo unha tendencia en todo o mundo, que é empezar a medir resultados en saúde. Temos moita experiencia en medir procesos intermedios e actividade, e non resulta doado medir cómo iso repercute na saúde da poboación e o que realmente lle achega valor ao paciente.

-Non centrarse tanto no número de cirurxías que se fan, senón no efecto no doente.

-Centrarnos en cómo lle solucionamos o problema ao paciente, en cómo melloramos a súa calidade de vida, iso é o que temos que intentar medir. E tenos que axudar para ser máis sostibles e para saber o que temos que financiar, porque ao mellor non hai que financialo todo, senón facer un esforzo no que realmente ten un valor para o paciente. De aí a importancia de modelos como son o de pagar por resultados ou a compra pública innovadora.

-Poderá o sistema público co reto do envellecemento?

-É un dos desafíos que temos que afrontar. É un problema xa non local, senón absolutamente estrutural dentro do servizo de saúde. A propia UE ten directivas de cómo hai que traballar para un envellecemento activo. Se non somos capaces de abordalo da mellor forma posible si que será un problema, porque é o que se nos está pedindo, por iso a importancia de cambiar o paradigma. Un dos grandes retos que ten o sistema é este, e xa estamos todos traballando nel.

-O congreso tamén aborda o mecenado. Hai que fomentalo no sistema público?

-O mecenado é unha fórmula que achega solucións e alternativas tanto en estruturas do sector público como do privado, e é unha forma absolutamente válida. Non resolve os problemas, pero pode ser unha axuda importante para promocionar a innovación ou para desenvolver sectores moi punteiros que precisan a colaboración público-privada. Aínda que o noso modelo é radicalmente distinto ao americano, noutros países europeos é unha figura que está aí e que se usa de forma ordinaria. Todo o que poida achegar solucións é importante.