Naquel cativo templo que era a chociña estábamos aprendendo a resistir, sen sabelo
08 jun 2025 . Actualizado a las 05:00 h.P olos outeiros dos Miñortos descendía mainamente a escuridade. Iso era cando xa nós permaneciamos calados na cabana do medo e suor frío, a que ergueramos por enriba da horta de Moncho o Carpiño. Estabamos sentados arredor dun lumiño acendido no medio da choza que con moito traballo construiramos, abrindo un amplo oco no desnivel de barro húmido do terreo da toxeira, completamente rodeado de mimosas e dalgúns loureiros. Por entón, xa non falabamos, simplemente tatexabamos. E foi nese intre cando por entre as acacias vimos como se ían acendendo as estrelas no ceo, co cal comezaron a calmarse os latexos dos nosos inocentes corazóns. E así, un pouco despois, sentimos como tremían as follas dos carballos que estendían a súa ramalleira sobre as froiteras espidas, que estaban por embaixo dun barranco.
No tremente silencio que mantiñamos arredor da nosa fogueiriña, escoitamos como un vello can ouveaba con dificultade ao lonxe, talvez era no monte da Jurita, xa envolto nun soño mineral. Quentabamos as mans por enriba das lapas douradas do lume, despois refregabámolas e un pouco máis tarde xa suaban. Viña a noite e con ela o tremelique do temor. E mentres o invernizo solpor declinaba sobre os piñeiros das Bouciñas e dos campos dos Lombos, decatámonos de que o Pepiño xa nin tatexaba. Quedara mudo. Foi o noso orgullo infantil o que nos mantivo firmes o pulso e o alento. Mais, cando a vaca de Pilara do Cuberto lanzou un longo bruído como un fondo laído cara á lúa grande, que asomaba a súa cara por encima de Cortegada, levamos un susto de morte, tanto que nos puxemos de pé dun salto e a piques estivemos de derrubar o teito da chabola, feito de varas, xestas e ramallada. Agarrámonos os uns aos outros para evitar lastimosas desercións.
Naquel cativo templo que era a chociña estábamos aprendendo a resistir, sen sabelo. Mais de súpeto, un repentino estoupido, talvez unha pisada sobre un garabullo seco ou o estalido dunha piña, soou fóra, no medio dun pétreo silencio. Produciu tal estrondo que case esmagamos o forno de pedra no que tiñamos a cocer as canicas de barro e outras pezas que nos mesmos fabricabamos.
E cando xa estabamos a recuperar os folgos para aguantar dentro do noso refuxio, veunos polo lateral do Montiño o eco duns pasos que se aproximaban cada vez máis a nós: sempre cremos que foran os xemelgos Calseteiros que andaban a axexarnos, aínda que eles sempre o negaron. Entón si que houbo unha aturulada fuxida a cegas que logo rematou nunha caída colectiva polo barranco de escuro barro que chegaba até a horta da tía María.
E xusto nese intre resoou na calma callada da noitiña a voz de Madanela chamando polo seu sobriño. Atenazado polo medo, coma todos, Pepiño calou. Só lle castañexaban os dentes. O ventiño da nordesía estremecía as follas da vella corticeira, que espallaba os seus alongados brazos sobre nós. Sobre ela alumaba un raio da lúa. Aproveitamos o facho de luz para albiscar a relleira das viñas. E corremos até tropezar coas maceiras baleiras. E desde debaixo das súas retorcidas pólas descubrimos as amadas sombras do hórreo e do cuberto de Gabino Pito de Pau, o que sempre levaba entre os beizos para non fumar.
Calmados e xuntos. Entre os piñeiros e mimosas, o nordestiño roñaba preto do solitario outeiral, onde se deixaba notar o frescor do relente e xa os cegos e altos piñeiros comezaban a soñar. Coa nosa aloucada estampida todos os cans do Souto ladraron ao unísono. Renxeron algunhas fiestras e portas escuras.
Avanzamos e desde a adega do Gabino enxergamos como a lúa se miraba no espello do mar, aló na Punta do Capitán. E nese intre abriuse a ventá da cociña e Madanela volveu berrar o nome do sobriño. Fuximos sen facer ruído cada un para a súa casa. Afora, a noite ficaba soa e triste, sen a risa da rapazada. E aquí e arestora, mentres arden os cachopos das lembranzas, rosmas polo baixiño: «En días como aquel, aprendemos a rezar sós».