A maternidade como ferida aberta

As «malas nais» que superan os 40 serán das primeiras -pero non as únicas-, en sentirse sinaladas co dedo por O libro da filla, a novela coa que, escritora Inma López Silva (Santiago, 1978) volve ás librarías, á vez en galego e en castelán (editoriais Galaxia e Lumen), tras deixar en coiros o machismo coloquial e o académico en Chámame señora, pero trátame coma a un señor. A ollada diseccionadora, impúdica e mordaz da autora, capaz de despezar nunha escena o corpo da realidade actual, é recoñecible neste thriller interior e sociolóxico. Se entran, quedarán pendurados do ritmo, do rock das idas e voltas e as dúbidas ás que nos enfronta o relato a varias voces, un tapiz que argallan, con fíos soltos, dúas nais e dúas fillas, pais atrapados na arañeira da peor das sospeitas; e que debe completar cos seus vimbios cada lector. López Silva dispara de fronte, perturba cun obxectivo, sen ocultarse, nas catro pezas que compoñen O libro da filla, catro mais o epílogo, unha luz, esperanza no inferno dos abusos e a dor inflixida na infancia polos da casa. Hai algo no relato que o emparenta, sangue da literatura, coa Brenda Navarro de Casas vacías ou La casa del padre, de Karmele Jaio. Pero o poético nesta novela coma un reportaxe de investigación sen límites só vén da man dos versos (para gardar) de Olga Novo e Ismael Ramos.

Unha trama de abusos

Comeza soando ben. Será que a primeira en recibirnos é esa canción de The Smiths, There is a light that never goes out, con significado na vida de Helena Sánchez, xornalista estrela que mete os fociños en todo, látego do poder e a súa voracidade. Helena é unha nai (ausente) tan diferente coma calquera, real, sensual, imperfecta, valente, ás veces desnortada, fea, anota a autora, no medio dun sándwich entre o deber e o desexo. Unha muller entre a espada do vínculo máis forte e a parede da súa identidade individual. Unha muller de máis de 40 que se atopa nunha encrucillada vital e profesional, e que investiga o caso de Fernando, condenado pola violación da máis pequena das súas fillas. Esta é a trama que manda neste libro trepidante e molesto, radicalmente intenso, que acaba entretecida no avance coa trama da propia vida de Helena, a relación co seu pai, enfermo de Alzheimer; co «marido ideal» que di que a quere «bastante», cos amantes que lle dan aire na vida, co seu divorcio, cunha vella amiga traizoeira, e cunha filla adolescente, Amanda, que comeza a desaparecer e vén ser, en realidade, a ferida aberta máis grande de Helena, o abismo desde o que terá que asomarse aos seus baleiros e sombras, ao diaño que rabuña no interior.

As referencias á política, á corrupción, ao avance da extrema dereita, ou á precariedade laboral e afectiva que espella o patchwork social non son ficción, ou non de todo, percibirá o lector deste noir de interiores feminista baseado, no arrinque, nun caso real de agresión sexual.

É duro escoitalo «falar» a el, a eles, pais que supostamente estragaron a infancia das súas fillas, nesta novela, na que recoñecemos trazos e gustos de López Silva. Como é duro dubidar, tocar a ausencia e o sentimento de culpa das mulleres, os seus intereses; ler cos ollos de xeo do escéptico sentimental, que quere aplacar as emocións primarias para coñecer, da man desta caixa de relatos, a verdade. A verdade, esa muller que pode ser libre, pero que non ten instinto maternal.

A voz (e a personaxe) de Helena é sen dúbida a máis potente deste k.o. de Inma López Silva aos silencios establecidos por gorecer os intereses dun sistema (o matrimonio, a familia, o de pensamento, o político). Os wasaps (e os emoticonos) e o ioga son parte da linguaxe, esperta, moi actual, mais cun aire a Brummel que aprezarán os nacidos a finais dos setenta, dunha autora que se mantén fiel á súa voz para enfrontarnos ao conflito da maternidade, que quere o vínculo, pero non a cadea. E teima por rompela para que mande, sen abuso, o amor.

O libro da filla

INMA LÓPEZ SILVA

EDITORIAL Galaxia, 484 páxinas, 24 euros

---

---

---