«O monte sempre se considerou como unha reserva, case como un banco»

Luis García Fernández (Murias; Aller, Asturias; 1958), director da EFA Fonteboa de Coristanco, falará esta tarde (18 horas) na Fundación Pondal de O Couto-Ponteceso, no Foro Voz Pondal e Os Pinos. Un acto que será inaugurado polo conselleiro de Economía, Emprego e Industria, Francisco Conde, e no que tamén estarán José Manuel Iglesias, o presidente do Clúster da Madeira e o Deseño de Galicia, e Pablo Vila Lameiro, profesor de Enxeñaría Agroforestal no campus da USC en Lugo.

-¿Que aspectos abordará na súa intervención?

-Falarei das potencialidades do monte en Galicia. Unha radiografía do sector forestal, no que hai moita superficie. En concreto, un 68 % dos usos do solo do territorio de Galicia está dedicado ao monte. Só hai un 29 % para superficie agraria útil, terreos e praderías. Moi pouco, en todo caso, e moito para monte. Que non é todo igual, porque unha parte é monte arborado, e a outra é terreo arbustivo, sen forestar.

-Tamén é moi significativa a propiedade.

-Si, porque un 66 %, por tanto dous terzos, son montes privados, e o resto, veciñais en mancomún. Existe un excesivo número de propietarios de parcelas, máis de 700.000 titulares, a propiedade está moi atomizada. A superficie media de cada un é de menos de dúas hectáreas. Falamos dun monte moi parcelado, porque o 80 % das fincas teñen menos de media hectárea. E o asociacionismo, malia os intentos para fomentalo, é moi baixo. Hai unhas 2.800 comunidades de montes repartidas por toda Galicia, fronte ás 3.772 parroquias.

-¿Como se percibe o monte en Galicia?

-O monte sempre se considerou como unha reserva, case como un banco, algo que está aí para unha emerxencia. Tense feito moita regulación, xa nos anos 90 Fraga impulsara un plan forestal para Galicia a 40 anos vista. Hai moito lexislado, si, pero pouco aplicado. Nunca foi unha prioridade, seguramente polas circunstancias culturais. É algo que está aí de maneira latente.

-A lexislación sen a actuación dos propietarios pouco cunde.

-Claro. O problema é que hai moito absentismo forestal. Moito dono que ten aí as súas fincas e que aproveita as subvencións cando chegan, por exemplo para plantar, ou que limpa tamén cando hai axudas. Iso crea un círculo vicioso, un panorama de desidia e abandono.

-¿E que se pode facer?

-Noutros sectores hai unha boa sinerxía entre produción e industria. Hai que buscar esa maridaxe tamén no forestal. No sector lácteo, por exemplo, a industria despegou, incentivou a produción, e fíxose unha reconversión necesaria. Hai o 10 % das explotacións de 25 anos, pero producen máis leite. Fixéronse moitos investimentos. O sector da madeira debería tirar do produtivo, mellorar a competitividade, é algo que está aí pendente, un dos retos.

-¿Cal podería ser a estratexia?

-Hai que mellorar en tres aspectos, fundamentalmente. Un, o da produtividade. Ganar en silvicultura, en espazo para cultivar, na mellora xenética. Outro, reducir os custes de produción, con políticas de ordenación forestal, minorizar os aspectos negativos, desde as fincas tan pequenas ao malos accesos. E un terceiro, a certificación forestal. Que a madeira veña certificada. En Galicia estamos aínda no grupo de cola.

-O debate sobre o lume é inevitable. Sobre todo a raíz do que pasou este outono.

-É un debate de hai moito tempo. Onde o monte é rendible, non arde. Hai que ver modelos de xestión forestal, como os das Landas, na Aquitania francesa. Pero non hai que ir tan lonxe: Ortegal, Ferrolterra... Iso é algo moi importante. E tamén gastar moito máis en previr, para non facelo tanto en extinción, que é o que pasa agora mesmo.