Todos os imperios acaban caendo. Todos. Máis tarde ou máis cedo. Caeu o Imperio Romano. Caeu o Exipto dos faraóns. Caeron os Ming e as altas torres dos asirios. E case que todos polo mesmo: por egoísmo, por incapacidade para ver máis aló, esgotados en si mesmos, cegos e xordos diante das razóns (e os argumentos) do outro, afogados en discursos e estruturas cada vez máis inoperantes, retóricas, burocratizadas. ¿Podemos tirar algunhas leccións da Historia? Podemos. Mais os feitos son como son e o ser humano acaba batendo na pedra de sempre.
De certo que tiñamos hoxe outros temas que tratar, pero os acontecementos do mar de Sicilia, que traxicamente volven repetirse en poucos días, non son cuestión menor, e a todos nos afectan, tamén a este curruncho noso de Occidente. Aínda está viva a memoria dos nosos avós marchando para as Américas, tan enganados ás veces, e sen papeis. Leonardo Sciascia, o escritor siciliano, conta a historia dos campesiños do sur de Italia que eran abandonados de noite nas praias de Sicilia crendo que xa chegaran ao Novo Mundo (O mar da cor do viño, Xerais). Entre nós contábase esa mesma historia nas Cíes, non sei se lenda ou verdade. En calquera caso, síntoma dunha situación semellante. Os débiles son sempre os máis vulnerables. Hoxe igual ca onte.
As pateras de agora, no paso de Sicilia ou de Xibraltar, son os bárbaros de antano que cruzaban o Rin atraídos polo benestar do Imperio. Ensoberbecidos de grandeza, instalados na comodidade da propia fartura, os cidadáns da antiga Roma entregaron os traballos máis sufridos a aquelas xentes do norte, utilizáronos á súa convenencia (levantando marcas fronteirizas que poñían nas mans de aliados corruptos), trouxéronos a limpar letrinas, escravos no servizo doméstico e na explotación dos campos, encargáronlles o servizo militar que os fillos dos patrucios xa non querían, minguaron os seus recursos, afogaron as súas economías, abusaron dos seus fillos e das súas mulleres, degradáronse a si mesmos (os amos), e sucumbiron, repito: por egoísmo e esgotamento. Certo que houbo intentos (militares e lexislativos) para intentar parar a enxurrada, igual que agora a Unión Europea aconsella reforzar as acción policiais que impidan os accesos clandestinos. Pero a cuestión era moito máis profunda, estrutural, e a lei de Historia acabou sendo implacable, non por sabida menos contundente.
De cando en vez, en Lugo, en Madrid, en Barcelona, organízanse redadas contra os indocumentados. Teoricamente contra as mafias, que abusan deles, porque no negocio hai moitos e moi diversos actores. Pero as vítimas son sempre as mesmas e diante das informacións que cíclicamente nos chegan desta traxedia (global) non podo deixar de pensar nos nosos avós, que viviron experiencias parecidas. O señor Domingo contaba como pasou catro anos encerrado nun boliche de Buenos Aires, sen pasaporte nin documentación, obrigado a traballar día e noite coma un escravo, durmindo nun tambucho debaixo do mostrador. Quen o explotaba era un propio veciño da aldea, que chegara antes ca el.