O narrador e xornalista galego Manuel Rivas celebra, a través deste relato, o gran día de Galicia este 25 de xullo
25 jul 2016 . Actualizado a las 18:36 h.Isto si que é economía sostíbel, señor Basilio! -di Antón ao pasar por diante de La Diligencia.
É o que ten a ironía, que sempre atina.
Todo é un lento afundimento na bisbarra. Ou non tan lento. Mesmo está a ocorrer o que nunca pasou. O abandono de granxas con animais dentro. Unha especie de deserción. Eu véxoo cada noite coando subo á Zona de Cobertura a falar polo móbil co meu neto, que anda polas fronteiras. Vanse apagando os lugares. Deberían, deberiamos, deixar a luz prendida. Aínda que nos vilares non ficase ninguén, deixar nas casas unha lámpada acesa. Para que os animais do monte non se viran sós. Para enganar o baleiro.
Eu sempre deixo unha luz prendida. E cando me vaia para sempre, aí quedará, a lembranza emitindo díodos. Que lle pasen a factura aos fondos europeos.
-Si, señor, unha explotación sustentábel!
Alédame que Antón atopara emprego en La Diligencia, a empresa de pompas fúnebres, que vén de abrir o novo tanatorio, un edificio de arquitectura competente, sólida, a proba de tremores de terra. Porque a nosa terra tamén trema. Toda eternidade ten a súa greta, dicía o Acisclo, meu tío, ollando os altos cumios da Serra. Marchou un día, un domingo cedo, estouno vendo, costa arriba, abríndose paso cunha nube ao lombo. Ía cara Asturias, traballar na mina, e xa non volveu. Ás veces imaxínoo atravesando algún deserto na Antípoda, en Australia, coa nube ás costas. Se Acisclo non desaparecera, se cadra non tremería a terra. El tiña forza e xeito para arranxar as gretas.
O caso é que Antón, o chofer de La Diligencia, do furgón fúnebre, foi moi colega en Barcelona do meu neto Benxamín. Tocaban nun grupo musical que se chamaba Shangai, en homenaxe ao convoi que unía Galicia e Cataluña. O grupo era de heavy-metal, como o tren. Antón e Benxamín caeron e erguéronse xuntos. Cando caeron, caeron moi fondo. Eu vinos caer máis abaixo da terra. Alguén chegou un día a panadería e avisoume: «Señor Basilio! O seu neto e o colega están aí caídos, no escouredo, sen sentido». Tívenos un tempo na miña casa. Acolchei un cuarto. Forrei chan e paredes de colchóns de espuma. Fechei por fóra con varias pechaduras. A miña muller, Olivia, morrera había pouco, pero houbo xente que me acudiu. En Nou Barris había moita axuda mutua. Desta vez non lle dixen nada aos pais: tamén eles andaban con sobredose de anguria.
Foi Antón quen me dixo:
-Vostede non nos abra, nin que caian as trabes do ceo!
Intentárano varias veces antes, mais sempre volvía por eles o cabalo. Desta vez, venceron a síndrome.
-Canto tempo pasou? -preguntou Benxa.
-Trescentos anos! -dixen.
En Nou Barris engancháronse a unha droga marabillosa, invencíbel: o circo. Na escola de Circo do Ateneu, Benxamín liberou o Entroido que levaba dentro. Como pallaso, recuperou o pseudónimo de Shangai, e é tan bo, tan ferozmente cómico, que mesmo fixo chorar aos pais. Agora anda en Pallasos sen Fronteiras. Antón acadou a mestría de malabares e de admirado empassafoc, un artista no tragar e cuspir lume.
Foi outra droga, moi antiga, o que o mantiña dende había dous anos na terra de montaña na que naceran os seus pais. O que ía ser unha viaxe de vacacións, de recoñecemento, converteuse nunha nova vida. Cando chegou, no tempo das cereixas, viñera co auto do pai, un taxi xubilado que aínda conservaba os trazos de cor amarela e negra. Daquela topouse na pista cunha furgoneta branca conducida por Estela, que ía levando comida polas poucas casas habitadas e por persoas, como dicía ela, de «idades bíblicas».
Antón soubo todo iso despois, pero cando tivo que deterse na pista, porque non había paso para dous coches, o único que sabía de Estela era o que sentía no padal. Baixou el. Baixou ela. Alguén tiña que dar marcha atrás. Estaban varados na máis remota altura. Dende aquel cantil da montaña podíase percibir a aura curva do infindo. O que Antón sentía no padal era o ardor da memoria do lume.
Todo isto mo contou o primeiro día que me veu ver. Eu adiantárame no retorno. O meu fillo traballaba nun banco, non quería saber nada de pan, e cando me chegou a idade traspasei a panadería a uns chineses. A familia de Antón é dun lugar próximo a Cervantes. E eu vivo preto de Saavedra. Só. Non hai máis ninguén. Agás os animais. Cada vez me entendo mellor con eles. Non me molesta que os cabuxos e os ratos rilen nos libros e nos xornais. Que as letras volvan á natureza, do mesmo xeito que eu podo ver a terra como un libro. Antón vive con Estela. E encontrou traballo como chofer de La Diligencia. O día da entrevista de traballo, eu aconselleino que levase luvas para que non se lle viran as tatuaxes da mans. De cando en vez, venme buscar e lévame de paseo no coche fúnebre. A min e aos outros vellos. Lévanos ás feiras, aos bailes da terceira idade, e aínda hai pouco nos achegou a Arde Lucus.
-Deberíalles cobrar un óbolo, como o barqueiro Caronte!
Leva a cousa con moito humor. Mais hoxe, por riba, está emocionado. Convídanos á súa casa. Vén de nacer unha nena, Navia, a filla del e de Estela. A primeira crianza que nace dende hai dez anos. Haberá festa. E el prometeu que botará lume pola boca. Pola noite, subirei á Zona de Cobertura, e chamarei ao meu neto, o Pallaso sen Fronteiras, para que me conte o que de verdade está a pasar no mundo.
«Toda eternidade ten a súa greta, dicía o Acisclo, meu tío, ollando os altos cumios da terra»