Un día bretemoso. O soldado do exército republicano irlandés cantaruxa polo baixo a cançao mentres espreita, entre a xunqueira, o paso da patrulla inglesa, armado co seu enfield 303. A mesma que eu agora escoito, nunha mansarda da terra bergantiñá, interpretado por Sidney O Connor e os Chieftains. Ben coñecemos o sentido que deron á nosa vida, co paso dos anos, as cancións que escoitamos, os poemas lidos, cadros, paisaxes, persoas e momentos, a teceren un patrimonio íntimo, compartido coa xente de nós coma unhas peras urracas nas horas de setembro. É unha íntima biografía que non ten porque coincidir coa outra, a que nos reclama o lugar e o ano en que nacemos, estado civil, traballo, residencia oficial, dados fiscais, enderezo electrónico. Todo iso que, ao parecer, na sociedade moderna resulta de utilidade e que, porén, significa tan pouco para nós. Toda esa irrelevante xeografía social que nos dá un determinado perfil e estatus xamais nosos. Mais antes facía referencia á outra biografía, a que fomos elaborando no percurso do tempo, que veu como o vento e a auga, suavizando arestas, afondando ríos e regatos, ancheando os vales fluviais, facendo máis fondos os seus matos, as súas arboredas. Máis escuros os seus pozos. Lecturas, cadros que contemplamos nun álbum, na pantalla da nosa computadora, no rumoroso silencio nos museos. Películas e cancións, viaxes e paisaxes. As demoradas conversas na hora do xantar. Contemplar a auga mentres anoitece sobre Saint-Maló, Corme ou as praias do fin do mundo, cando no fondo da maré baixa soan voces que chegan do mesmo canal, de entre os argazos e os soños das aves mariñas. A beleza das casas fronte ao mar nocturno. Pasear na mañá Amsterdan. Unha casa antiga. Tal vez de 1715. Sobre o dintel, un escudo que nos revela o oficio dos seus antigos moradores. No baixo da casa hai agora unha galería de arte moderna. Acuarelas abstractas na lembranza dos interiores de Vermeer. No pináculo, pousada unha garza, tamén ela xa pintada na miña memoria para sempre. Aves, pintura, historia cabo do canal, no que aniñan tranquilas as polas de auga.
A fogget dew. A canción de Sidney O Connor é un canto político. A estrofa que o soldado irlandés canta antes da batalla. Algún dixo que máis val morrer baixo o ceo gris da patria que servir ao invasor. A cançao aparece en 1916 e, desde ese ano, é cantada en todos os pubs da vella Irlanda. Non vai desaparecer porque nós non a coñezamos. Podería ficar aquí aínda que nós non a tivéramos escoitado. E cando nós tivermos andado os camiños entre a néboa, seguirá sendo cantada por outra noviña cantante irlandesa, de Galway ou dalgún pobo perdido entre as gándaras, ou nacida nalgunha estreita rúa de Belfast. Se cadra é un dos máis fermosos xeitos de renovación. Se cadra, unha das formas más úteis de se renovar. E transcendentes. A memoria dunha canción ou os últimos versos dun poema.