A «Luar» chegou o maio, pero sen público. «E non é o mesmo», di o presentador máis veterano de TVG, que vai ao plató os venres e vertebra a semana con teletraballo e fogar, compras no súper e paseos co can. «O que máis me doe é o corazón», confesa. Pero a súa é unha sorte inusual: ter vivos aos seus pais, de 97 e 99 anos
09 may 2020 . Actualizado a las 23:40 h.Ademais de no Luar os venres, ao periodista de pasado deportista Xosé Ramón Gayoso (A Coruña, 25 de abril de 1956) pódeselle ver a diario desde as ventás do seu barrio, preto de Riazor, paseando co seu can, Fermín. «Eu antes a Fermín xa o quería, e agora o quero aínda máis!», confesa este veterano da televisión galega que dá, máis que guerra, cariño, e sementa no cotián, coma na tele, un sentido tranquilo do humor por onde vai. «Todo o entorno está ben e seguimos facendo o programa, pero non é igual. Se non hai público, non é o mesmo», di Gayoso, que mantén «un perfil baixo»; disque é algo que vai coa natureza del.
-Como levas a situación, un «Luar» de mínimos sen público e as entrevistas con distancia de seguridade?
-Dende o momento en que non tes público, non é o mesmo. Esta é unha reconversión, non queda máis remedio. Dende o momento en que se entende que somos un servizo esencial, que debemos seguir facendo compaña á xente, fenómeno, hai que poñerse.
-O teletraballo vénlle acaído ao medio televisivo. Teletraballa?
-Claro!, pero isto do teletraballo ten unha parte complicadísima, sobre todo cando xa tes uns anos...
-Tampouco son tantos, non chegas á franxa dos que saen de 10.00 a 12.00.
-Teño 64 e, home, o da tecnoloxía gústame. Quero seguir enganchado a ela, pero sinto que vou no furgón de cola e botando bofe! Se me comparo coa miña filla, Ana, que ten 29 anos, véxome regular. Eu prefiro estar catro horas nunha reunión cos compañeiros, mirándonos e falando, que unha hora de teletraballo. Será que non estamos afeitos...
-Algo falta. Achegarse ou pasar unha man polo ombro, esencial... non?
-Non sei cal será o futuro dentro de 2.000 anos, pero quero pensar que o ser humano seguirá sendo o vértice de todo. A nós, desde logo, fáltanos algo. Tiñamos esa parte de socialización que está vetada por necesidade. Isto mantente desacougado no persoal. Aínda que te digas: «Eu son afortunado, que teño a sorte de ter ben aos meus e de poder seguir traballando». Pero isto obriga a seguir unha rutina co ordenador, todo co obxectivo de que o venres hai que ir ao plató e facer un programa con todas as ganas. Por moito que queiras abstraerte, tes que estar ben informado.
-Hai que desconectar de vez en cando por supervivencia mental?
-Si, claro. Este virus colleunos a traizón. Decatámonos cando xa estaba dentro das murallas.
-O «carallovirus», que lle din.
-O carallovirus, si, que nos pillou non sei pensando en que, e instalouse nas nosas vidas dunha maneira tan violenta. Antes levantábaste coas audiencias e agora con centos de mortos. Tendemos a poñer o foco no positivo, «A ver cándo saímos», «Isto xa empeza a ir a mellor». É dramático porque a xente morre. Pero tamén é normal tratar de fuxir da traxedia. La vida es bella, non?
-O maio sempre chega, vén a primavera, con sol e esperanza case sempre.
-A esperanza é o único que nos queda. Despois, está a actitude de cadaquén nunha situación deste tipo. Iso é o único que te pode salvar.
-Véxote dende a ventá co can. Como levades o día a día?
-Ben. Eu a Fermín xa o quería, pero agora aínda o quero máis... É o meu gran amigo de andanzas pola rúa. Din que os cans e os donos acábanse parecendo. Eu, polo meu carácter, son unha persoa sociable, de natureza. Xa era así de pequeno, como a xente que me educou. E sigo sendo. Co fenómeno da tele, ese efecto que provoca de ser unha persoa popular, de que a xente te coñeza, pois se queres, iso agrandou máis a socialización. Gústame falar coa xente, e isto de repente non ocorre, e penso que Fermín tamén o nota. É un can que cando me paro a falar con alguén el tamén quere saudar, sóbese para que lle dean a caricia. Somos así. Estes días sae á rúa receoso, coma sabendo que non se vai poder parar con cans nin con xente. A comunidade canina coa que coincides vante contando que o levan coma ti.
-Que tal na casa, acouga ou sofre?
-Estamos a miña muller, Lola, e mais eu. E Fermín! Estamos todo o día con el. A nosa filla está en Santiago e ela tamén ten can, e vámolo levando ben.
-O can é o mellor amigo do home e da muller. Agora máis que nunca?
-Cada un establece a relación á súa maneira co can. A min sempre me gustaron, pero non era algo co que se lle puidese dar a lata aos pais. Non estaban os tempos aqueles, os sesenta, cando eu era cativo, para ter un can na casa. Non xurdira a moda das mascotas. Cando fun maior e tiven a miña filla aí si vin a oportunidade, dixen: «Esta é a miña!». Alá fun eu. Tivemos a Golfo, que estivo con nós once anos, e agora está Fermín, que estivo moi maliño polo mes de xaneiro-febreiro. Se o coronavirus afectase aos cans, eu non sei... Fermín deixou de comer, e cando deixa de comer hai que levalo ao veterinario inmediatamente, porque é síntoma de que está mal. Foi brutal, afectoulle ao corazón, ao pulmón, ao fígado, ao páncreas... E ao final conseguírono sacar adiante pese ás poucas posibilidades. Xa non contabamos... Case quedo sen el, e aquí está. Agora con medicación, pero el nesas cousas non repara [risas] porque como xa lle vou dando eu a medicación... Dáslle a pastilla cun pouco de xamón de York e tira pa’ diante. El é para min un salvavidas, axuda, axuda moito a levalo. O confinamento é duro, aínda que na casa haxa moito que facer...
-Tómalo con calma ou es dos da escalada de actividades caseiras aos que non lles chegan as 24 horas do día?
-A min o feito de ter un traballo e ter can xa me vertebra o día. O ritmo de vida que tiña desapareceu de súpeto. Establecemos unhas horas de teletraballo e eu aquí na casa trato de facer as tarefas propias dela. Levántome, despois a almorzar, despois a facer a cama, despois a ventilar a casa, a varrer, a meter a roupa na lavadora, a colgala para que seque, a dobrala, a metela nos armarios. Iso antes facíao Mary Poppins, non? Mary Poppins agora está moi ocupada. Isto hai que facelo, aceptar esa filosofía da aceptación. Hai moito que facer, non procede o me apetece ou non. Desgraciadamente, pola nosa educación, a directora do fogar é a miña muller, que tamén traballa. É enfermeira. A entrega humana que teñen elas aos demais, pero de sempre, non só de agora, é abraiante. Todo o que se poida dicir é pouco. Aínda que hai momentos, non podo falar de medo. As medidas hixiénicas é algo que vas aprendendo. De Corea do Sur díxose que o seu segredo para ter a actitude de defensa, que non tivemos nós ao principio por ignorancia, eran dúas crises anteriores.
-Sempre te amosaches coma un ser agradecido ao que lle deu a vida. Segues sentindo o mesmo agora?
-Si. O amor é a constante na miña vida. Sen el, non ten sentido. Mira que falamos da saúde, pero eu penso que por diante da saúde está o amor. Se algo nos doe hoxe é non poder estar cos outros, compartir. Non dá saúde o amor? Non é o feito de tomar un viño, que eu vouno tomar igual na casa. É o que supón tomalo con outro. Falta o cariño de sempre. Non estamos feitos para vivir en soidade. O que doe realmente é o corazón. Vivir amando é o meu aire para respirar. O amor vese a veces como se só fose o dos bicos, pero a veces esa palabra é o contrario: o sacrificio, o esforzo, dicirlles a verdade aos que queres. Amablemente, hai que intentalo sempre.
-A familia é para ti case un superpoder. Como están os teu pais?
-Aí está o meu pai con 99 anos, e mamá con 97. Como me dixo un sabio da rúa: «Que sorte tes, que os pais non che morren. Van indo...». Tiveron unha vida longa e feliz. Cando os meus pais non estean aquí, haberá un desgarro, pero tamén, aínda que alguén non o entenda, farei unha festa. Para brindar pola vida.