Bolen nas miñas veas moitos sangues. Castelán, asturiano, maragato, vasco, sefardí e, claro está, galego. É o que se impón, porque a identidade é sempre feminina e o ADN que conta é o mitocondrial. Un sempre é de onde eran as súas mulleres. Mais tanta mestura sanguínea faime máis doado identificar as enormes diferenzas que existen entre a cosmogonía galega e os outros xeitos de interpretar o mundo que coexisten no resto de España, e que se asemellan moito máis entre eles. Veume á cabeza esta reflexión o outro día ao ler as crónicas sobre o premio Goya que lle deron a Benedicta Sánchez polo seu papel na película O que arde, de Oliver Laxe. Confeso que aínda non a vin, mais teño desculpa porque hai pouco que fun papá de novo e ando atarefado cambiando cueiros. Mais escoitei que trata dun incendiario que tras cumprir pena no cárcere volve á casa. Benedicta é súa nai, e ao ver chegar o fillo mentres apaña algo na leira recíbeo coa pregunta: «Tes fame?». A lingua fainos diferentes, como a organización do territorio ou o carácter, pero se hai algo que nos fai únicos é a nosa relación coa comida. En Madrid, se che preguntan se queres comer algo e dis que non xa non che volven ofrecer. Aquí cómpre ser pesado, porque ese é o ritual, e hai que insistir ata que o invitado cede, como facendo un favor, e acepta comer o que desde o principio morría por probar. Pero é máis. Nese «tes fame?» resúmese o que é unha nai galega. Esa que con tan pouco di tanto. Di ola, di como che foi, di xa estás de volta, di non esteas triste, di xa pasou, di senta aí e toma caldo. En ningures pode haber tanto amor concentrado nunha soa pregunta.