Hai unha meniña nova na aldea, un repoliño de carne, embrullo de panos e de fitas, coma unha bolboreta. Chámase Icía. Hai dezaseis anos escribín un artigo semellante para Pablo, o meu veciño, que xa é un mozo feito. Dezaseis anos… Hai vinte que vivo neste lugar: unha pequena aldea da Maía, a once quilómetros de Compostela. Nove familias. Neste período de tempo conto sete defuncións e dous nacementos. Sete que se foron e dous que veñen. Case que é un retrato do país. E non nos queixamos, que en moitos sitios da Galicia interior xa non queda ninguén. Icía trae unha faísca de luz nos ollos, coma os vagalumes nas noites de verán.
A noticia é esta: unha meniña nova na aldea. Será muller na Galicia do século XXI. A súa nai, filla da aldea tamén, é avogada. O seu pai, empresario, gandeiro, cunha explotación para a produción de leite, emprendedor arrichado, sen festivos nin vacacións, «ás vacas hai que darlles de comer todos os días». ¿Serán estas as novas xeracións que poidan cambiar o mundo? O mundo muda todos os días, certamente, temos que pensar que para mellor. A Galicia dos nosos avós nada ten que ver coa Galicia de hoxe. A que lle toque a Icía será, sen dúbida, radicalmente distinta. ¿Que cousas quedarán no camiño? ¿Que novos horizontes lograremos despexar?
Sempre que falo destas cousas penso nun vello profesor de Historia que nos explicaba o paso da Idade Media á Idade Moderna, tempo tamén de grandes transformacións, para algúns de grandes cataclismos. Dicía o profesor que para os clásicos o gran momento viña sinalado pola caída da cidade de Constantinopla, a antiga Bizancio, capital do Imperio Romano de Oriente, que capitulou fronte aos turcos otománs o 29 de maio de 1453. Daquela alguén pensou que acababa o mundo. E abofé que unha parte do mundo acababa, certamente. Unha maneira de ver e entender o mundo, deberíamos dicir. Mais polas mesmas datas Gutenberg estaba compoñendo os primeiros libros con tipos móbiles, a revolución da imprenta (a nosa Internet de agora), que ía transformar radicalmente os modelos de acceso á información e ao coñecemento; e algúns anos mais tarde, en outubro de 1492, Occidente descubría América. O que para algúns era o final en realidade era o principio.
A bisavoa de Icía pintoume a situación doutra maneira cando hai anos unha treboada de primavera chimpou a vella pereira que tiñamos no eido, unha pereira antiga, que daba unhas urracas estupendas. Alí estaba eu, pasmado diante da arbore abatida, cando chamou a muller por min. «E logo que vai facer? A poñer outra, veciño! Que a vida está para os que veñen!». Icía entra na festa cos ollos abertos coma faros, chea de vida e de curiosidade. A responsabilidade dos que chegamos antes é prepararlle o camiño para que poida coller relevo, arranxar o vento das carabelas, para ela tamén navegar.