Meus queridos compañeiros! Nós nunca pertencemos ao reino da Historia. Case ninguén coñecía os nosos nomes. Tampouco figuramos nas páxinas dos libros canónicos dela. E moito menos aínda estabamos vinculados con algunha caste de fidalguía. Nada sabía a nosa aldea de armas, agás os que eran cazadores ou algúns nostálxicos das fazañas que viviran noutrora nos afastados tempos e lugares das frontes de lume e chumbo da guerra, da que case ninguén falaba. Da cruel contenda entre nós só escoitabamos relatos dalgúns mestres gabándose das súas feridas ou eivas e de medallas invisibles. As pedras das nosas casas calaban e por elas non subían as hedras que trepaban polas solainas dos pazos, sobre os que caía a luz dun ouro vello…
Dentro do noso ignorado curruncho, onde aínda tremen as mimosas baixo a luz da lúa chea do inverno, descoñecíase que tivésemos unha soberana no noso imaxinario popular: a Raíña Lupa, monarca a quen lle servía fielmente unha camada de lobos canosos, ou albinos? Desde os máis altos picotos dos nosos montes, ademais de ver todo o mar de Arousa, nós só vixiabamos os carreiros que frecuentaban os raposos, que ameazaban os nosos galiñeiros. Mais cos lobos só soñabamos nas noites máis escuras cando espertabamos cos estremecedores bruídos das vacas e os nerviosos berros dos carneiros e ovellas. Pero desde estes nosos curutos non podiamos visualizar o Pico Sacro, o faro que iluminaba o territorio de Lupa. En cambio, si se podía ver desde o Pico Muralla, na parroquia rianxeira de Araño, onde se atopa o hórreo máis longo de Galicia (37,05 metros de lonxitude, 2,40 de ancho e 2,70 de altura).
A pobre raíña dos lobos, dos cervos e das forestas, segundo conta don Ramón Otero Pedrayo no libro O espello no serán, tampouco gobernou un reino que apareza no ámbito da Historia, pois de ter sido deste xeito, a mesma Lupa confirma que xa levaría séculos sepultada na catedral de Santiago xunto ao Apóstolo, a cuxo cadáver contribuíu a trasladar desde Iria Flavia até Compostela, a onde acudirían todas as noites de xaneiro e febreiro a ouvear no seu favor os seus vellos e esbrancuxados lobos.
Cando nos fixemos maiores descubrimos un relato da poeta canadense Anne Carson no que a nosa imaxinaria popular raíña era á vez a soberana dos lobos que por aqueles afastados tempos pululaban polos campos que rodeaban a localidade lucense de Palas de Rei, onde ela posuía unha grande e decadente fortaleza chamada Castro Lupario.
Na nosa nenez, entre nós, non era común empregar o termo «talento» ou «talentoso». As persoas que despuntaban na nosa pequena comunidade eran recoñecidas co máis modesto adxectivo «mañoso». Eran as que estaban dotadas dunha gran facilidade ou destreza para realizar unha morea de cousas e ademais facelo moi ben. Deste lado caen nomes coma Bento o Carpiño, un artista para a mecánica e a carpintería. Era quen de reproducir barcos e galeotes a escala dunha perfección indiscutible. Ademais construía a máis sofisticada das carrilanas de toda a aldea. Outros eran magníficos mecánicos coma os Calceteiros, cuxa irmá Marisol chegou ser unha afamada costureira, ámbito no que tamén brillaba María Jesús a Barreira. Outros eran destacados albaneis, pescadores ou mariñeiros…
Había outros, sen embargo, talvez menos agraciados, que só eran uns pobres soñadores. Soñaban coa chegada do día no que puidesen escalar polo pedregoso, retorcido e empinado sendeiro da montaña onde Lupa tiña o seu castelo de verán, aquela edificación natural de granito que miraba para a media lúa que a praia de Carnota debuxa fronte do océano Atlántico, e cuxas ruínas aínda son visíbeis moi preto do curuto de Pena Moa, o cumio do olimpo celta: o mítico Monte Pindo.