Denuncian la destrucción del único dolmen conservado en Baleira

Suso Varela Pérez
suso varela LUGO / LA VOZ

BALEIRA

Denuncian que maquinaria pesada destruyó el dolmén ubicado en el Monte da Cruz, situada en el Alto do Restelo, a 965 metros de altitud, junto a la carretera provincial LU-0708, casi en el límite entre los municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna.
Denuncian que maquinaria pesada destruyó el dolmén ubicado en el Monte da Cruz, situada en el Alto do Restelo, a 965 metros de altitud, junto a la carretera provincial LU-0708, casi en el límite entre los municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna. PATRIMONIO DOS ANCARES

Piden a la Xunta que sancione a los responsables de los daños que se produjeron en la tala de pinos que arrasó una mamoa de 35 metros de diámetro en el Alto do Restelo

23 feb 2020 . Actualizado a las 19:45 h.

Los integrantes del Colectivo Patrimonio dos Ancares acaban de denunciar la destrucción total de la única mámoa con dolmen que se conocía en el municipio de Baleira. Se trataba de la necrópolis del Monte da Cruz, situada en el Alto do Restelo, a 965 metros de altitud, junto a la vía provincial LU-0708, casi en el límite entre los municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna

El historiador e integrante del citado colectivo, Xabier Moure, explica que la gran mámoa de tierra  de más de 35 metros de diámetro y el dolmen que tenía en su interior, con una cámara pétrea poligonal formada por siete estelas y un pequeño corredor de entrada, fueron arrasadas por maquinaria pesada durante una tala de pinos.

«Este enterramento do período Neolítico, cunha antigüidade duns 6.000 anos, foi o primeiro do concello de Baleira en ser catalogado, no ano 1991, pola Xunta de Galicia (DOG do 12 de xullo) co código GA27004001. Trátase do único enterramento con dolmen, os outros vinte documentados no municipio de Baleira son de terra, o que o facía especialmente singular. A maquinaria pesada destrozou totalmente o túmulo, e as pedras da cámara megalítica foron desprazadas e esnaquizadas. Ao outro lado da estrada, a mámoa catalogada co código GA27004004, debido tamén á tala de piñeiros, foi lacerada con profundos sucos producidos polas máquinas», relata Moure. 

El colectivo patrimonial, «debido á gravidade dos feitos», acaba de presentar una denuncia por registro electrónico ante la Dirección Xeral do Patrimonio Cultural, solicitando para los responsables la máxima sanción que marca la Lei do Patrimonio Cultural de Galicia por la destrucción de un bien patrimonial, que va de 150.000 a 1.000.000 de euros.

Dolmen de Restelo, en Baleira, antes de ser destruido
Dolmen de Restelo, en Baleira, antes de ser destruido PATRIMONIO DOS ANCARES

«Este enterramento é coñecido por todos dende sempre así que aquí no caben escusas polo que tamén instamos á Administración Autonómica a que, ademais da sanción administrativa, presente denuncia ante o xulgado correspondente por atentado contra un ben patrimonial protexido», explica Moure, destacando que no se trata de un hecho aislado. Pedirán el lunes por escrito al Concello de Baleira y a los grupos municipales (PP e PSOE) que también se personen en la causa judicial. «Segundo a Lei do Patrimonio Cultural de Galicia, no seu artigo 3.2, as entidades que forman a Administración local teñen a obriga de adoptar as medidas necesarias para salvagardar os bens patrimoniais, debendo comunicar á Xunta de Galicia calquera dano que padezan, exercendo as demais funcións que lle correspondan, incluída a da denuncia contra uns patéticos impresentables carentes da máis elemental sensibilidade, que cun terreo dispoñible de case 119.000 metros cadrados, “estórballes” unha mámoa de pouco máis de 30 metros de diámetro», señalan desde Patrimonio dos Ancares.

 

Denuncian que maquinaria pesada destruyó el dolmén ubicado en el Monte da Cruz, situada en el Alto do Restelo, a 965 metros de altitud, junto a la carretera provincial LU-0708, casi en el límite entre los municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna.
Denuncian que maquinaria pesada destruyó el dolmén ubicado en el Monte da Cruz, situada en el Alto do Restelo, a 965 metros de altitud, junto a la carretera provincial LU-0708, casi en el límite entre los municipios de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna. PATRIMONIO DOS ANCARES

Moure recuerda que en marzo del pasado año se dirigieron a los concellos de Baleira, Becerreá, A Fonsagrada y Navia de Suarna para que señalizaran y protegieran 40 mámoas situadas cerca de la carretera LU-0708, «enviándolles a relación e a situación en cada concello, ofrecéndonos desinteresadamente dende o noso colectivo para colaborar con eles. Só nos contestou o Concello de Becerreá que xa ten preparados os indicadores para colocalos nas dúas necrópoles que están dentro do seu término municipal».

Y lamentan la poca atención de los concellos, poniendo como ejemplo el de A Fonsagrada, donde a finales del 2016 presentaron denuncia ante Patrimonio por la construcción de un silo para plásticos agrícolas sobre una mámoa en la necrópolis de O Peredelo. Señalan que lo arqueólogos de Patrimonio realizaron cuatro inspecciones, «comprobando, tal como denunciaramos, que o silo fora colocado por riba do enterramento onde, ademais dos plásticos agrícolas se depositaba todo tipo de verquidos (colchóns, rodas de tractor, etc)». La Xunta requirió al Concello da Fonsagrada para que tomara las medidas necesarias para la retirada de los vertidos sobre este bien patrimonial e impedir su degradación. «Segundo nos comunicaron dende Patrimonio o 10 de maio de 2019, nunca tiveron resposta. Entre o 2017 e 2019, dende Patrimonio requiriron a intervención do Seprona da Garda Civil para que identificaran aos responsables da construción do silo,  sinalando ao Concello da Fonsagrada como autor, polo que en maio de 2019, dende o Servizo de Xestión Cultural en Lugo trasladaron o expediente de denuncia á Subdirección Xeral de Protección do Patrimonhio Cultural en Santiago  para que iniciara os trámites de incoación dun expediente sancionador. A día de hoxe o silo continúa sobre a mámoa, e o lixo a medrar», denuncia Moure.

Denuncian un vertederoi encima de una mamoa en A Fonsagrada, en la necrópolis de Peredelo
Denuncian un vertederoi encima de una mamoa en A Fonsagrada, en la necrópolis de Peredelo PATRIMONIO DOS ANCARES

El colectivo patrimonial pedirá a Patrimonio que vuelva a solicitar su limpieza y en caso de no hacerlo presenten denuncia en el juzgado. También dirigirán escritos a los grupos municipales de A Fonsagrada (PSOE, BNG e PP) «para que se “mollen” e presionen ao goberno municipal para que cumpra a lei».