Dez criterios para escoller ben as actividades extraescolares
14 oct 2015 . Actualizado a las 17:48 h.Miguel está en 2.º de primaria, un curso máis que a súa irmá Alba. Ambos se levantan cada mañá ás 7.00 para que os seus pais poidan chegar a tempo ao traballo. Quedan no servizo de madrugadores do colexio e xa almorzan alí, con axuda da monitora. As clases empezan ás 9 e acaban ás 2. Comen no colexio, baixo a atenta supervisión dos responsables do comedor, e, tras un recreo de case unha hora, entran na primeira actividade extraescolar. Ás 4 en punto ela vai a patinaxe, el a futbito. Ás 5 a nena engancha con teatro, e o neno con ábaco. Ás 6, hora en que finalizan as actividades do colexio, o seu pai vailles buscar. Pasaron máis de 10 horas desde que non se ven... Xa só queda chegar a casa, merendar e ¿xogar un pouco? Pois non, na mochila tanto Miguel como Alba traen unha ficha a medio facer que deben terminar en casa. Nunha delas hai unha anotación da profesora: «Non quixo traballar nada, estivo nas minchas e non parou de boquear».
Estes nenos do exemplo, cada vez máis frecuentes na vida real, representan aos nenos hiperinstitucionalizados dos que fala Jaume Trilla Bernet, autor da obra A educación fóra da escola. Este experto considera que, a pesar dos indubidables valores formativos das actividades extraescolares, non é en absoluto desexable que a maior parte do tempo dos nenos estea institucionalizada, con actividades estruturadas, dirixidas e supervisadas por adultos. Trilla recomenda combinar estas actividades co non facer nada. É dicir, con momentos de liberdade para xogar, inventar, descubrir, sufrir contratempos ou incluso aburrirse.
Está claro que as actividades extraescolares, hoxe en día, son un comodín necesario para compatibilizar o horario dos pais co dos fillos. E que, ben escollidas, poden axudar a complementar o desenvolvemento integral dos menores. Pero hai que evitar a saturación, que só provoca cansazo, estrés, desmotivación e problemas de rendemento escolar. E entón preguntarémonos, ¿que lle pasa a este neno, que non é capaz de centrarse en nada?
Á hora de escoller actividades
1. Valora a súa opinión. Se odia tocar a frauta ou se ve ridículo asistindo ás clases de bailes de salón, non merece a pena que insistas: acabará por deixalo.
2. Unha vez escollida a actividade, non lle permitas que a abandone. Polo menos, ata que acabe o trimestre. Ten que darlle unha oportunidade.
3. Non lle sobrecargues. É importante que as clases extraescolares non superen as 4 ou 5 horas semanais, dependendo da súa idade e madurez. Se pasa o seu límite, diminuirá o rendemento noutras áreas.
4. Pero tampouco lle deixes perder o tempo: se pasa o tempo libre diante da televisión ou xogando co computador... curta coa situación e proba a que faga algo interesante que lle motive. Non fai falta apuntalo a unha clase.
5. Intenta romper coa rutina. Xa se pasa moitas horas semanais cos mesmos nenos da clase; se ademais comparte con eles as actividades extraescolares e incluso os campamentos de verán? o seu mundo de relacións sociais verase moi limitado. Sempre que sexa posible viralle ben cambiar de aires e de compañeiros.
6. Non o castigues ameazándoo con sacalo da actividade: forma parte do seu desenvolvemento e, se está ben escollida, axúdalle a conseguir o seu equilibrio persoal. Se a un neno nervioso, por portarse mal, quítaselle dos adestramentos de fútbol, é máis que probable que a súa conduta caia en picado.
7. Evita o sexismo: ás nenas vénlles moi ben o xudo ou o futbito, e aos nenos a patinaxe ou o ballet.
8. Intenta equilibrar a súa formación: que as actividades deportivas se combinen coas artísticas ou académicas.
?Deportivas. Axudan ao desenvolvemento físico, a percepción espacial, a coordinación motora, a axilidade e o equilibrio. A nivel social, ensinan a asumir responsabilidades, a asimilar as normas, a aceptar as frustracións e a respectar aos demais. Por exemplo: baloncesto, fútbol, patinaxe artística, ximnasia rítmica, natación ou artes marciais.
?Artísticas. Potencian o gusto pola estética, a creatividade, a imaxinación e a reflexión. A maioría delas desenvolven as destrezas manuais e visuais. Son actividades que ensinan valores como a autodisciplina, a perseveranza e a responsabilidade. Pintura, música, teatro, danza ou manualidades son algúns exemplos.
?Académicas. O obxectivo principal é a ampliación de coñecementos. As máis típicas son o reforzo das materias, a aprendizaxe de idiomas ou a informática.
9. Intenta evitarlle as actividades extraescolares nos recreos de comedor, os sábados, as vacacións... Eses son tempos para relaxarse e facer outro tipo de cousas de forma libre.
10. Asegúrate de que no seu horario semanal hai suficientes ocos... sen actividades programadas de ningún tipo. ¡O seu desenvolvemento intelectual e o seu benestar emocional agradecerano!
Escuela de Padres
Tema do mes: ¿A que dedican o tempo os nosos fillos?
Etapa: Educación obrigatoria.
O dato: O 35 % dos escolares non dispón de nada de tempo para xogar despois do colexio, fronte ao 80 % dos seus pais, que o tiñan de forma habitual na súa infancia (Estudo sobre o xogo e o xoguete na sociedade actual, de Famosa).
Comportamentos que se deben evitar: A obsesión por detectar os talentos nos fillos e preparalos para o seu futuro cun exceso de extraescolares.
Algunhas claves: É necesario compatibilizar estas actividades con tempo libre.
Para saber máis: «Actividades extraescolares: ¿estresamos aos nenos?», en http://bit.ly/1un6BY1
>>> anatjack@edu.xunta.es