Hai unha tradición poética propia, que percorre camiños parellos e que a min tanto me gusta apelar porque dalgún xeito nos explica. Nace, ou así o quero ver, co propio P. Sarmiento, pasa por Pintos, Rosalía, Curros, Lamas, Cabanillas, Celso Emilio Ferreiro, A. López-Casanova, Darío X. Cabana, Ferrín e tantas voces posteriores; tamén, por citar dúas referenciadas nestas páxinas, nas páxinas de Char ou Passolini. A ese ronsel, se se quere de poesía social ou comprometida, que actualiza, tensiona e dalgún xeito renova, incorpórase este Poemas realistas, de Daniel Salgado, editado con excelencia por Apiario e que resultaba, hai menos dunha semana, galardoado co Premio da Crítica estatal no 2024 na modalidade de poesía en lingua galega.
Participo da opinión de que galardoar este libro é homenaxear a tradición arriba amentada e facelo moi conscientemente. Como mostra véxase un dos elementos estéticos e paratextuais que se integra na edición como é a tipografía da cuberta que imita a da edición orixinal de Das Kapital de Karl Marx. O título non deixa lugar a equívocos: velaquí unha linguaxe directa, advirto que puída ata a extenuación, para revelar un universo que exhibe as contradicións dun tempo coma o noso, sometido aos ditados dun capitalismo voraz, onde se cuestiona a ética política e o exercicio do poder. Con todo, a estética de Salgado vai máis alá da denuncia e dun ton que mestura rebelión e melancolía: nela paira unha busca consciente dun elemento que nos axude a manter a esperanza, que sexa quen de equilibrar, coa palabra, o desatino que goberna tantas veces o noso tempo. Velaí, se callar, a procura da beleza ou da liberdade da que poder termar para sermos nós mesmos á busca de alternativas.
Un limiar, cun poema introdutorio titulado «As horas», precede unha división tripartita onde se apela á nosa condición política, para logo amosar un bloque de textos diversos onde a presenza da natureza cobra un sentido simbólico e crítico e, finalmente, concluír cun longo poema titulado «Celso»: un dos textos poéticos máis brillantes e emotivos entre os publicados nos últimos tempos, que é un revelador discurso sobre o pasado, o presente e o futuro. Poesía para non sucumbir.