Casares engaiolaba coas súas historias e sorprendía a facilidade que tiña para escribir a columna «Á marxe» en calquera sitio que estivese
10 mar 2022 . Actualizado a las 05:00 h.Chegou Casares!». No medio do murmurio da redacción soaba o aviso. Podía estar na súa casa de Nigrán ou na Feira do Libro de Frankfurt; viaxando nun tren con escritores de Lisboa a Praga, participando nun encontro de editores en Brasil ou recorrendo Rusia, invitado pola asociación de escritores daquel país. Daba o mesmo. Cada noitiña o artigo de Carlos Casares chegaba á redacción de La Voz de Galicia. No principio eran tempos de fax e teletipos e despois, aínda que poucas veces, non faltaron ocasións nas que as novas tecnoloxías poñían atrancos en lugar de axudar, e o escritor acababa contando por teléfono aquela historia que pouco antes escribira no descanso dun congreso, nun tren ou mesmo dando un paseo por calquera cidade. Alí estaba Á marxe, aquela columna pola que pasaba o mundo, calquera acontecemento, personaxes de aquí e de acolá ou curiosidades. As cousas máis sinxelas podían xerar un debate como pasou coa dúbida de se os coellos beben auga ou non. Os lectores facíanlle chegar as súas opinións ou en calquera encontro dábanlle o seu parecer. No último artigo, o do 9 de marzo do 2002, Casares volvía coa cantilena da auga para os coellos no divertido relato que titulou O coello porco. «Cando, ao día seguinte da súa morte, La Voz de Galicia deixou en branco o espazo da súa columna, miles e miles de lectores sentiron que algo se rompera para sempre no máis fondo dos seus corazóns», resume Ramón Loureiro no emotivo libro Casares (Editorial Trifolium).
«Carlos Casares foi colaborador de La Voz de Galicia durante 27 anos, dos cales se describen nesta tese de doutoramento os dezasete primeiros. Nese tempo publicou achegas en diversas seccións, cuxo formato, estrutura, extensión e contido reflicten unha evolución constante e gradual que responde á súa autopoética de esforzada sinxeleza, nun exercicio de cortesía respectuosa co lector común destinatario das súas colaboracións». Isto escribe María del Mar Fernández Vázquez na súa excelente tese de doutoramento titulada Carlos Casares na prensa diaria. 1968-1992, un traballo que defendeu na Universidade de Santiago no 2020. O primeiro artigo de Casares, coa sección A ledicia de ler, publicouno o 5 de xaneiro de 1975, recolle a autora deste texto de case oitocentas páxinas sobre os artigos do autor de novelas como Deus sentado nun sillón azul.
Esa sinxeleza para chegar ao lector [«o contacto cos lectores pra min debe ser sempre condición esencial á literatura», dicía o escritor] tamén estaba presente no momento da escrita, xa que sorprendía a facilidade coa que facía os artigos: «Fomos tomar un café e dixo que ía escribir o artigo; cando nos demos de conta estaba con nós e xa o enviara», contaba unha persoa despois dun encontro co escritor.
Á marxe reflectía sobre todo a facilidade do contador de historias, do narrador oral que engaiolaba a quen escoitaba e tamén ao propio autor. De feito, nunha ocasión participaba Casares nun acto no que facía a lectura dun dos seus contos, Un polbo xigante. Era unha das historias que lle escoitara a Delfina, unha muller que traballaba na casa do escritor cando era neno, e falaba dun polbo enorme que foi capaz de afundir a embarcación do Capitán Lobo Negro. Nun momento de lectura, Casares empezou a rir, contaxiando ao público e entre gargalladas foi acabando o relato, non sen divertido esforzo.
Nos encontros de Verines
Pero un dos mellores exemplos da súa capacidade como narrador oral é o que contaba Víctor García de la Concha, director da Real Academia Española de 1998 ao 2010. Nunha conversa entre De la Concha, Casares e Ramón Piñeiro xurdiu a idea de facer os encontros de Verines, unha xuntanza de escritores de toda España que empezou en 1985 nunha casona do concello asturiano de Llanes. Naqueles encontros, despois da cea, sempre había alguén, a maioría da veces De la Concha, que dicía as tres palabras máxicas: «Carlos, que contas?». E Casares empezaba a contar historias, moitas delas, como as do gato Samuel, escritas, antes ou despois daquel encontro, na súa columna.
Nun daqueles primeiros anos de Verines, en 1987, o escritor Antón Grande (Lugo, 1953) formou parte da participación galega xunto con Marina Mayoral, Carlos G. Reigosa, Suso de Toro e Casares. Anos máis tarde, Grande escribiría en La Voz: «O certo é que Carlos Casares dominaba a escena e notábase un certo respecto por el por parte dalgúns dos escritores alí presentes. Realmente, eu non sei onde aprendín máis, se nas xuntanzas oficiais programadas ou nas tertulias nocturnas. [...] Por iso aínda sigo lembrando esa data e o maxisterio de Carlos Casares, pero, maiormente, a súa verba fácil e pausada. Todo un mestre».
Tamén o escritor e dobre premio nacional José María Merino (A Coruña, 1941) asegura que Casares era o mellor contador de historias que coñeceu e chancea dicindo que coñeceu a uns cantos.