Novoneyra aínda ten máis que contarnos

RAMÓN NICOLÁS

FUGAS

siro

Manifestar algo distinto ou novidoso respecto do universo irrepetible e senlleiro que se transmuta en palabra e emoción n?Os eidos é, probablemente, unha práctica que non conduce a ningures.

13 abr 2018 . Actualizado a las 05:10 h.

Talvez non o sexa tanto, cando xa case nos asomamos ao vinte cabodano de Novoneyra, reler hoxe aquel libro, pois sempre nos dirá cousas distintas; nin tampouco o é lembrar a recente reedición deste libro crucial que se acolle no selo Biblioteca de Mesopotamia, dirixido por Antón Lopo e impulsado por Chan da Pólvora Editora: unha iniciativa singular que contou co apoio de numerosos concellos do territorio da Ribeira Sacra xunto con outras entidades institucionais.

A voz da poeta Olga Novo é a que precede esta edición, que inclúe Os eidos, Os eidos II e mais esa saída case biolóxica e única entre poesía e pintura que supón Caligramas. Novo captura evocacións desde a memoria e a poesía e redacta un limiar inesquecible a xeito de diálogo presocrático entre aquela nena de Vilarmao que foi ela. A nena asomábase a unha fiestra e imaxinaba un arco da vella transformado nunha xeometría pola que desde O Incio se podía acceder a outra fiestra semellante, situada agora nunha casa de Parada do Courel. Nese ceo entre tesos cumes escríbese unha partitura persoal que estordega o significado último das palabras de Novoneyra e que se adentra no que el significou e significa hoxe. Por outro lado, é Emilio Araúxo quen incorpora, a xeito de dicionario novoneyriano, un valioso glosario de voces tiradas de traballos seus anteriores que revelan intencións, actitudes e opinións de Novoneyra respecto da creación e interpretación d’Os eidos e do universo que rodea O Courel. Desta coda de Araúxo extraio só unha referencia tras sentir días atrás o mundo courelao: ese lugar do que o poeta dicía que os camiños partían «coma se fosen seres vivos».

Refírome á casa porque desde ela enténdese mellor o mundo todo de Novoneyra: a casa da Fonte, da Ribadaira ou do Crego; a casa das alacenas encanastradas; a casa dos silencios, das presenzas e ausencias, das voces apagadas; a dos cadros e dos libros que atesouran a memoria; a casa do pai, a de Uxío, Arturo e Branca, a de Elba Rei e Oroza, a de quen a imaxina tamén. Permitíronnos, hospitalariamente, «tocarlle as maos ós antepasados» que alí habitan: vímolos pasar diante de mans dadas co presente e foi inesquecible.

N’Os eidos está isto e moito máis, ben sabido é.