El proyecto ya está en la Unesco, que evaluará el territorio el próximo verano
14 sep 2020 . Actualizado a las 05:00 h.La candidatura del Xeoparque do Cabo Ortegal ya está sobre la mesa de la secretaría del Comité Nacional de Geoparques Mundiales de la Unesco y este mes se realizará la presentación en Madrid, aún no se sabe si por vía telemática o presencialmente. Cuatro expertos han elaborado una memoria de 50 páginas, siguiendo al pie de la letra las indicaciones. El doctor en Geología Francisco Canosa coordinó este trabajo, además de ocuparse de la parte dedicada a la geología, el geoturismo, la actividad educativa y la cartografía del territorio.
«Fixen unha descrición de todo o patrimonio xeolóxico, os 108 lugares de interese inventariados no plan director, para optimizar o seu uso e conservación, pola súa relevancia, indicando tamén os que teñen algunha figura de protección», explica Canosa, que lleva años impulsando esta iniciativa. «O territorio é moi amplo -constata- e unha parte boa deste proxecto é que se complementan moi ben uns concellos con outros». En el apartado de geoturismo tiró de su experiencia como guía de las rutas geológicas, «que seguen unha evolución moi positiva, en participación dos concellos e da xente».
Una estrategia común
A la arqueóloga ortegana Vanesa Trevín le pidieron una reflexión sobre el patrimonio cultural «y lo que va a suponer el xeoparque para su valoración y para que se pueda utilizar como un elemento de promoción económica». En su análisis recoge las excavaciones arqueológicas y la documentación científica existente, la actividad cultural (con especial mención a los festivales de Ortigueira, Moeche y Naraío, en San Sadurniño), el surf en Valdoviño, la cultura pesquera (sobre todo en Cariño, Espasante y Cedeira) y elementos singulares como los molinos o las curripas (donde almacenaban las castañas en la Fraga dos Casás, en Cerdido). Además del patrimonio inmaterial. Para Trevín, «el xeoparque es una oportunidad para los concellos, que van a intentar seguir una estrategia común a nivel turístico y patrimonial».
Ignacio Fernández, técnico de desarrollo local de San Sadurniño, se encargó del contexto socioeconómico y geográfico. «O que pretendemos é que o xeoparque nos sirva de ferramenta para poder conseguir o desenvolvemento integral do territorio, non exclusivamente turístico -subraya-. Aínda que aquí o turismo está moi vinculado ao territorio, non somos un destino de sol, praia e hotel, aquí vendemos un perfil xeolóxico, pero non é só iso, podes practicar surf ou comer uns percebes que noutros sitios do mundo non existen. Iso é o que temos que aproveitar, ou San Andrés de Teixido, como referente das peregrinacións, e todo o patrimonio inmaterial». En su opinión, el objetivo radica en que «os concellos colaboren, compartindo persoal e medios, ou solicitando subvencións conxuntas». E incide en que «nas candidaturas dos xeoparques dise se que un 30 % son os recursos xeolóxicos e un 70 % a estratexia de desenvolvemento».
«Unha zona tan diversa e rica»
La bióloga mañonesa Efigenia Penabad aborda la riqueza biológica. «Centreime no valor do patrimonio natural e, sobre todo, nos espazos protexidos, con dúas zonas de especial protección de aves [ZEPA] e dous humidais Ramsar, que teñen protección internacional. As zonas ZEPA, en canto á avifauna, as aves migratorias e a observación, nun dos mellores lugares do mundo para iso», remarca. La descripción de los ecosistemas constituye el otro pilar de su aportación. «A zona do Ortegal é tan diversa e tan rica que creo que hai que poñela en valor, as turbeiras da Capelada, as reliquias que nos quedan do período Terciario [fentos que só hai aquí] ou a flora endémica da Capelada», enumera. Sostiene que «xa só coa riqueza xeolóxica podería ser un xeoparque, porque o que pasa no Ortegal non pasa en ningún sitio máis. Onde podes tocar rochas do manto? No Ortegal. E ademais temos a sorte de ter unha riqueza biolóxica espectacular e moi conservada».
Los cuatro autores de la memoria de la candidatura del Xeoparque do Cabo Ortegal comparten la ilusión por que salga adelante. «Que opcións temos? Hai fortalezas, moitas, e carencias, aspectos nos que hai que traballar máis, como a implicación coas entidades e a poboación local, e estamos a tempo de facelo». Los evaluadores de la Uneso visitarán la zona el próximo verano.