O escritor Xavier Alcalá relata a súa visita ao cárcere de Teixeiro para falar dun dos seus libros e de literatura cun grupo de reclusos, algún deles tamén aspirante a autor
27 dic 2018 . Actualizado a las 05:00 h.Antonio é un profesor inquedo. Historiador de formación, interesouse por unha novela -The Making of- de aventuras e desventuras: as dun galego enredado durante a Segunda Guerra Mundial cos círculos de apoio ao Terceiro Reich na Arxentina. Axiña lle propuxo ao autor explicarlles aos alumnos algo tan pouco coñecido coma as circunstancias dese relato «negro». Ata aí todo normal, salvo que Antonio exerce nun centro de Educación e Promoción de Adultos (EPA) e os seus alumnos viven confinados tras das reixas.
Amañece sobre Teixeiro baixo a chuvia. Os focos do coche reflicten a indicación: Centro Penitenciario. Cómpre estacionar no espazo das visitas, que hoxe non madrugaron: está baleiro. Antonio agarda á entrada de visitantes. O escritor recibe a chave dunha caixa onde debe depositar o mesmo que poría na bandexa da seguranza dun aeroporto, coa diferenza de que nun cárcere non llo devolven.
O cárcere está dividido en módulos, mais ten lugares comúns, coma o centro EPA. Na visita ás súas instalacións sorprende agradablemente que o galego sexa a lingua de comunicación. Mesmo hai aula de galego, que se ensina xunto co castelán, o portugués e o inevitable inglés. Nunha das aulas de idiomas varios homes con pel de acibeche demostran estar interesados en aproveitaren o seu paso por Galicia.
Os profesores son persoas xoviais, que coñecen a obra do convidado e agradécenlle que os «axudase a ensinar galego» noutros centros onde traballaran. Xa teñen «realimentación» da historia que nesa mañá se vai explicar e advirten de que os puntos de vista deste alumnado son moi peculiares, que o disertador se pode sorprender coas opinións e os comentarios que reciba na aula.
«A escola» (así chamada de portas para dentro) dá a impresión de ser un colexio onde se realizan actividades propias de cativos: algo colorido, algareiro, amplo, ruidoso. Mais non hai rapaciños. Os que desfilan cara á aula da charla son xente entre moza e adulta, vestida ao xeito da que se ve polos barrios desfavorecidos das cidades. Hai parellas que non se coutan nos agarimos e os bicos, que toman sitio collidiñas da man.
Logo se destacan do grupo varios tipos curiosos. Un, que quere ser escritor, amosa un manuscrito moi ordenado, copiado do «orixinal». Outro dise galeguista acérrimo e fai loas a Xosé Manuel Beiras. Outro pide que se lle explique como os bitcoins se poden converter en diñeiro...
Antonio presenta o autor. Este fala, proxecta documentos na pantalla e a audiencia atende, sorprendida polo mapa da Arxentina e as distancias entre Buenos Aires e a Patagonia, lugares dos feitos criminais que se contan na novela. Nos oíntes impacta o número -decenas de miles- de nazis que celebraran no Luna Park de Buenos Aires a anexión de Austria ao Reich («Iso ten que ser Berlín», insiste un oínte ao ver a foto de 1938).
Dúas mozas distínguense pola agudeza das súas preguntas sobre a peripecia dun caco galego enguedellado no feo da vida, arrastrado por ela. Unha profesora recorda á audiencia A esmorga e o virar dos personaxes cara ao abismo. Os relatos teñen semellanza. Quizais -pensa o escritor- haxa parecidos coas historias daquelas criaturas que o atenden, xente que conta anos de existencia, pasada e futura, tras das reixas.
Acaba o acto. Os alumnos aplauden, traen libros para asinar e retornan ás súas celas. O autor vai cos profesores a unha cafetería enganosa, que parece da vida aberta (só o nega o letreiro da Garda Civil ás costas dalgún comensal). Tras de petiscos e comentarios, acompáñano a recoller as pertenzas. Fóra da cadea segue a chover, mais un pódese mover ao seu xeito, ceibe.