Da Costa da Morte á Costa do Solpor

No noso país existen varios espazos que, tras o paso do tempo, se van configurando como lugares míticos e senlleiros. Non é que iso suceda agora e veña condicionado por calquera moda ou tendencia, o certo é que xa existían, estaban aí, tan achegados que mesmo parecía que os coñeciamos. Non era así, soamente ata que fomos quen de deixar pousar a ollada, o afecto e o pensamento sobre eles, descubrimos a realidade que nos transcende, que vai máis aló. Por iso podemos entender enteiramente aquilo que deixou escrito Vicente Risco: «Ti dis: Galicia é ben pequena. Eu dígoche: Galicia é un mundo… Pode ela ser pequena en extensión; en fondura, en entidade é tan grande como queiras…». Descubrir Galicia, a nosa cultura e o noso ser son anceios que xa expresaban os devanceiros e entre eles a xeración Nós.

Este descoñecemento de noso, levou a outras persoas a darlle nome e polo tanto outra entidade ás nosas terras de Fisterra ou Nemancos (concellos de Cee, Corcubión, Dumbría, Fisterra e Muxía), a Terra de Soneira (concellos de Camariñas, Vimianzo e Zas) e a parte occidental da comarca de Bergantiños (concellos de Cabana, Laxe, Malpica e Ponteceso). Comarcas todas elas que configuran unha rexión no noso país. Ao pasearmos por elas descubrimos fíos comúns que nos enchen de abraio e nos enmeigan polo seu esplendor e vizosidade. Tal ocorre cos ríos, curtos e caudalosos, como Anllóns, Xallas ou o río Grande. O número de muíños, batáns e o misterio acochado entre as antas e os castros. Todo o percorrido garda o seu nome, calquera anco do relevo ou outeiro e miradoiro espellan a súa lenda e malia todo isto, a denominación da rexión queda dominada pola costa e as desgrazas alí acontecidas.

Paradoxo

Así a denominación de Costa da Morte, dada polos naufraxios sufridos, acocha paradoxicamente toda unha fortaleza de vida e beleza que non recolle ese nome alleo, imposto e triunfante. Mais hoxe en día, convertida en marca, vai ser moi difícil de reverter. Teriamos que remedar a Rosalía Castro dalgún verso e como ela dicir: Non costa da morte, / costa da vida e da luz…

Costa da vida polos homes e mulleres que a habitan. Mariñeiros, mariscadoras e redeiras que coma Penélope cosen e recosen á espera do compañeiro.

Costa da forza polos homes e mulleres que á esculca do percebe como auténticos aloitadores arrincan da rocha o seu froito.

Costa de beleza polos homes e mulleres que son quen de remedar as escumas do mar e confeccionar as máis fermosas rendas para os panos de Holanda.

Costa de historia polos primeiras persoas que a habitaron e a foron fornecendo de castros e antas. Polo invasor romano, pola cristianización, pola rebelión social irmandiña, e por tantas pegadas nas que mesmo o pintor do mar, Urbano Lugrís, deixou tamén na parede o seu fresco surrealista.

Costa dos santuarios para realizar sentidas e humildes pregarias ao Cristo de Fisterra, a Nosa Señora da Barca de Muxía, a San Fins do Castro en Cesullas-Cabana, Santo Hadrián do Mar de Malpica e aos Milagres de Caión na Laracha.

Costa da saudade e da contemplación do inmenso Atlántico para visitar e coñecer os nosos faros que alumearon os barcos e polo tanto a vida.

Costa fermosa das rochas que nos abraian coa súa figura coma os penedos de Pasarela e Traba.

Costa de escritores e poetas que coma sabios crebeiros saben enmeigar con palabras vivas o verdadeiro cerne da costa. Homes e mulleres que cantaron, recitaron e transmitiron cantigas e lendas para que os escritores desde a sabencia popular souberan poetizar e transformar en fermosos versos e novelas de aventuras. Desde o Rexurdimento con Pondal, Labarta e Abente. Desde hoxe con Lema Suárez e cos poetas Miro e Rafa Villar, María Lado, Estevo Creus…

E así poderiamos seguir debullando case ata o infinito. Mais este infinito atópase no Finis terrae, aquí onde o solpor é luz e roibén para toda a costa. E por iso, que reafirmamos que non existe tal Costa da Morte senón que reivindicamos e pregoamos máis ben Costa do Solpor, porque este alumea enteiramente a rexión.

E como Costa do Solpor de Galicia abrimos os brazos igual que os nosos devanceiros cara a todos os Finis Terrae atlánticos. Cara ao vento, aire, mar e pedras das terras de Irlanda, da Bretaña e Portugal e convocamos con todas elas á irmandade atlántica de beleza, tradición e pregrinación.

Apuntes biográficos. Rosa María García Vilariño. Profesora de Lingua e Literatura Galegas. No seu primeiro destino definitivo pasou polo IES Alfredo Brañas desde o ano 1983 a 1990 e no seu paso polas terras carballesas casou, tivo unha filla, e fixo amigos inesquecibles que por sempre a atarán a Bergantiños. Ao longo da vida profesional participou como autora na realización de libros de textos, traducións e dinamización culturais arredor da nosa literatura e cultura. Hoxe, na súa xubilación, disfruta como lectora, colabora coa biblioteca do seu concello de Oleiros e exerce de voluntaria en Cáritas.