FÓRA DE COBERTURA
POR RAMÓN VILAR LANDEIRA
Unha das primeiras cancións (tamén das poucas) que aprendín a tocar con certa soltura na adolescencia foi a de «Jhony B. Goode». Descoñecía que o tema de Los Suaves que escoitaba na casete gravada era unha versión. A orixinal compuxéraa en 1955 un músico e cantante de rhytmn and blues de Missouri.
Aquel negro fibroso, que bailaba na punta do tacón mentres estiraba as cordas metálicas, era nin máis nin menos que o fundador dun novo estilo. Ninguén lle negou nunca este mérito. Jhon Lennon foi un dos máis explícitos ao respecto: «Se houbese que poñerlle outro nome ao rock and roll, haberíalle que chamar Chuck Berry». Keith Richards pedía «un aplauso para o home ao que lle roubei cada un dos seus riffs de guitarra».
Berry marchou para o outro mundo, ou para onde vaian os tipos coma el, o pasado mes de marzo. Tiña 90 anos. Andei buscando por internet algúns vídeos. Hai un que me gusta sobre todos os demais. 1958. O guitarrista e a súa banda nun programa de televisión. No público caras circunspectas: eles de traxe e gravata e elas con saia e tacón. Mais a seriedade é produto das convencións da época, só hai que fixarse para ver que eses mozos que están sentados a un par de metros de Berry non son quen de manter quietos os pés (aí vai parte da alma).
Jhony B. Goode foi a primeira canción de rock que aprendín a tocar na guitarra, pero este estilo musical xa estivera moi presente na banda sonora da infancia que deixara atrás. A primeira das razóns era porque a nosa casa estaba a poucas ducias de metros dunha das salas de festas máis coñecidas da zona: O Cobertizo. Comezaba a correr a década dos oitenta e a mocidade dos arredores enchía o local para ver as orquestras de moda. Nos descansos poñían discos. Dende a miña cama podía oír perfectamente os éxitos daqueles anos: Caperucita Feroz, da Orquesta Mondragón; Ayatollah, de Siniestro Total; Black in Black, de AC/DC; Me vuelvo loco, de Tequila...
Pero a primeira vez que vin tocar un rock and roll ao vivo foi na festa principal da aldea (23 de xuño, Día da Cachela). Como cada ano a música corría a cargo dun grupo moi extravagante, composto por un matrimonio maior, o fillo, a nora e unha neta. Facíanse chamar A Sagrada Familia, pero eran máis coñecidos polo nome da parroquia de orixe: Os de Arabexo.
Tocaban xotas e muiñeiras enriba do remolque dun tractor. A certa altura da noite, o vello, que se anunciaba como director de orquestra, poñía lentes de sol, unha perruca verde e anunciaba, para o noso alboroto, que ía tocar un rock and roll en «inghlés» que aprendera nunha «turné» polos Estados Unidos. Acto seguido sacaba un organiño de cor rosa e alertaba polo micrófono á muller.
-Nesta hai que cargharlle máis ao bombo.
E aló empezaba toda a familia a mallar freneticamente nos instrumentos, mentres el cantaba nun idioma estrañísimo e inintelixible. Aquel home era un xenio da música popular. Durante case medio século actuou por unha chea de aldeas, principalmente polas comarcas máis achegadas ao concello do Val do Dubra. O seu nome era José Nieto Rey, e era coñecido como O Churrero. Nacido en 1921 (finou 2008), sen estudos musicais (e cos máis básicos dos outros) atreveuse con canto instrumento lle caeu nas mans. A súa paixón arrastrou a toda a familia. Conxugaban o traballo diario cos ensaios e as actuacións nas festas.
Dende aquel bautizo c’Os de Arabexo, aínda fun a unha boa chea de concertos. Nunha ocasión atopei nun mesmo escenario a Robert Plant, BobDylan, Jhon Mayall e a The Kinks. Hoxe só quería comezar polo principio. Por iso escribín de Chuck Berry e de José Nieto, O Churrero.