O docente empeza unha nova etapa tras aprender moito dos alumnos, que son «os que tiran do centro»
06 jul 2017 . Actualizado a las 05:00 h.Para Xosé Manuel Calvo Muras (Forcarei, 1956) son días de sentidas emocións. A pegada que deixa este profesor de Galego tras 35 anos de ensinanza no IES Sánchez Cantón de Pontevedra é grande e son moitos os que lle escriben con motivo da súa xubilación. Home discreto e conciliador donde os haxa, préstase para a reportaxe para «dignificar a profesión», di. Para el a que exerce é «a máis bonita do mundo». A súa filosofía de vida marcou o discurso que fixo nun xantar-homenaxe no Parador o pasado 29 de xuño. «Notariades que non falei de decebés [hoxe currículo Lomce], de estándares de aprendizaxe, de libros de texto, das varias leis de educación que sufrimos en trinta e cinco anos, do delicado momento que estamos a atravesar. Esas non son pedras; máis ben, pedradas que non han de interromper o noso camiño».
E é que así é este docente. É desas persoas que prefiren quedarse co bo, sempre coas lecturas positivas. Ten un grato recordo da maioría dos estudantes que pasaron polas súas aulas. Tanto é así que asegura que «é o alumnado o que tira do centro». No Sánchez Cantón tamén. A pesar do que poidera parecer, para Xosé Manuel a súa profesión non ten practicamente sinsabores. «En todos estes anos tiven moi bos estudantes e mínimas faltas de respecto. Unha que me doeu foi a dun alumno que saquei ao encerado e escribiu por riba doutro compañeiro. Anos despois traballaba en Afar e atendeume con corrección», lembra. As desculpas non fixeron falta.
Dos anos de docencia leva para a casa e para vida a mellor das leccións. «Aprender é recíproco en galego. Os alumnos aprenden e o profesor tamén», sinala. ¿Que aprendeu deles Xosé Manuel?, se lle pregunta. «Os alumnos dan mocidade, estante renovando constantemente. O que aprendín é que non hai que ter certezas e estar sempre disposto a empezar, a escoitar. Ser unha esponxa como son eles», conta. Destaca o valor que ten que mozos estean oito horas escoitando con atención. «Cando un rapaz non está centrado o problema está na casa e aí todos temos que botar unha man».
El, que se criou na aldea e se considera un «neno labrego», impartiu clase de galego nun instituto urbano donde a maioría dos alumnos non son galegofalantes. «Non teñen prexuízos contra o galego, pero con tres horas de clase á semana pouco se pode facer. É unha lingua minoritaria para eles, pero no instituto facemos unha semana en galego e valoro o esforzo que fan», matiza. Xosé Manuel ten claro que o futuro do galego ten que ver co enfoque. «As políticas lingüísticas son importantes, ter máis medios, máis vontade política... pero sen imposicións. O galego é a nosa lingua, pero na esfera privada a cousa cambia, ¿é a miña?», deixa para a reflexión. O que defende este mestre é o feito de falalo aínda que sexa mal. «Hai que empezar a falar e escribir mal para falalo ben», afirma. Ante as sucesivas normativas, sostén que «o galego ten que camiñar cara o portugués».
A aldea
Nesta nova etapa vital, Xosé Manuel pretende dedicar máis tempo á familia e a ler. El nunca perdeu o contacto coa aldea e o campo, aínda que recoñece que hoxe ten un sentimento de pena. «A de labrego é outra profesión desprestixiada. Eu ía á aldea todas as fins de semana. Os meus pais teñen 90 anos e é unha pena ver o que lles pasa aos pobos, van quedando sen xente, sen vida...». Subliña que cando falta a xente se perde todo. «Pérdese a lingua, os incendios... Hai unha falta de arraigo e de orgullo. A min dame pena porque son un namorado do campo». Xosé Manuel emociónase ao falar da súa nai. Dela garda unhas palabras que sempre ten moi presentes e que aplica tanto na aula como na vida. «A miña nai dicía que hai que falar do bo para evitar o mal. O máis nobre é dedicarse aos demais. Cada vez que pos unha pedra no camiño estás provocando unha caída». Xosé Manuel, ao que chamaban Mendinho, seguirá xogando ao fútbol-sala na «pachanga» de profes e exalumnos. Como hai trinta anos.