Marisa Castro, bióloga, micóloga: «Os cogomelos son fascinantes»

Marisa Castro (Lugo, 1955) atende a miña chamada sentada á sombra dunha árbore nalgún punto do norte de Portugal onde, di, é feliz. Esta científica, unha das persoas que máis sabe de cogomelos en Galicia, fala coa naturalidade e o carácter dos que fixo bandeira.

—Como vén a temporada de cogomelos?

—Dende o meu punto de vista, francamente boa. Podemos pensar nas persoas que só apañan cogomelos para comer e pode que non teñan tantos como quixesen. Pero se falamos da xente que sae ao monte para ver cogomelos e buscarlles o nome, é unha boa temporada.

—Temos un outono seco, despois dun verán moi caloroso.

—O fungo, cando pasa tanto calor, está estresado, así que necesita reproducirse para non morrer. Por iso hai tanto cogomelo. Pode que non produzan en gran número, pero todas as especies van producir cogomelos.

—Cal é a diferenza entre fungo e cogomelo?

—O fungo é o organismo vivo, que está baixo o substrato. O cogomelo é a frutificación. Como se dixeramos una cerdeira e as cereixas. A cerdeira sería o fungo, e as cereixas, o cogomelo.

—Vostede distingue entre micólogo e micófago.

—O micófago é o que come cogomelos. Eu sempre digo que un señor, por beber viño, non é un enólogo. Polo tanto, por comer cogomelos tampouco é micólogo. Iso é outra cousa.

—Ir collelos teno todo: é social, apetitoso, saudable, entretido... Cada vez son máis.

—Si. Hai moita xente afeccionada a comelos, pero tamén hai moita xente que sae a fotografar, coller e levar o cogomelo á casa para identificalo... Amar dun xeito diferente todo ese mundo micolóxico.

—Todos os anos hai intoxicacións, mortes incluso. Van a menos eses incidentes?

—Cada ano sae moita xente ao campo e cada ano hai algunha que outra intoxicación. Falecidos hai moi poucos porque hai tratamentos, se os médicos o queren levar a cabo. Se alguén se intoxica cunha Amanita phaloides, por exemplo, o tratamento é hospitalario, pero protexendo o fígado esa persoa non morre. E o fígado protéxese con penicilina.

—Hai máis conciencia tamén, non?

—Hai de todo. Hoxe hai moita xente que sae con asociacións ou formada, porque hai moitos xeitos de formarse, incluso online. Pero a xente que se intoxica é imprudente. Non sabe e arríscase.

—Hai que pagar por coller os cogomelos?

—En Galicia nestes momentos hai uns vinte coutos. A lei explica que os cogomelos teñen dono, o propietario da terra, que pode deixalos coller libremente ou non. Iso si, o couto ten que ser legal. Hai moito diñeiro en xogo. Os fungos son beneficiosos para as plantas. Se arrasamos con todo de calquera maneira, prexudicamos o bosque.

—Os cogomelos, hai que cortalos ou arrancalos?

—A lei di que hai que arrancalos. Se está cortado, non se pode identificar en condicións e, ademais, se o arrancamos con coidado, o micelio non se deteriora; se o cortamos, o micelio podrécese.

—E hai que levalos nunha cesta con buraquiños...

—Iso é. Así chegan en mellores condicións e as esporas que van soltando caen ao chan e permite que poidan reproducirse no futuro.

—É un mundo misterioso o dos cogomelos.

—Aínda sabemos pouco deles como para ter un control exacto. Non sabemos exactamente os nutrientes que precisan e tamén son caprichosos. Pero xa hai moitas especies cultivadas. Os cogomelos eran comida de pobres e a Igrexa prohibía comelos.

—É que segundo o que comas, podes ter unha boa viaxe.

—Pois si. E a Igrexa, aquilo que che fai gozar, non é o que che recomenda. Chamábanlle pan do demo.

—Cal é a súa especie favorita?

—Non sei. Pode que o níscaro, Lactarius deliciosus. O domingo hai unha exposición en Cambre que, co ano que está, vai dar gusto vela. Os cogomelos son fascinantes e aparecen constantemente especies novas.

—Como se afeccionou a este mundo?

—Porque coñecín a unha persoa fantástica, Luis Freire, micólogo coruñés, co que convivín durante moito tempo. Metinme de cabeza e xa non souben saír.

—Celta ou Dépor?

—Deportivo.

—Vaia! Pensei que estaba na Universidade de Vigo.

—É que a universidade non ten nada que ver co fútbol, ha, ha.

—Que lle gusta facer co seu tempo?

—Escribir. Teño unha novela para saír e moitos libros de divulgación. Creo que teño certa facilidade para contar as cousas e que se me entenda.

—É algo solitario.

—É que levarse ben cun mesmo é unha das cousas máis difíciles que hai. Eu lévome ben comigo.

—Faga unha pequena definición de si mesma.

—Son moi directa ao falar, sempre digo a verdade. Leal cos meus amigos e creo que son xenerosa, co meu tempo e co meu saber.

—Dígame algo repugnante.

—A falsidade e a traizón.

—Un lugar no que sexa feliz.

—En Trás-os-Montes, en Portugal.

—De pequena, que quería ser de maior?

—Escritora.

—Sabería facer unha empanada.

—Si, claro. Como non vou saber. E muxir unha vaca!

—Elixa unha canción.

—Lela, de Dulce Pontes... pero poña tamén Palabras para Julia, de Paco Ibáñez.

—O máis importante na vida?

—Levarse ben co entorno e que, cando morra, non falen mal de min.

---

---

---