Manuel Rivas: «Ninguén pon esquelas en Internet»

SOCIEDAD

Pinto & Chinto

Manuel Rivas vén de gañar o Premio da Crítica na categoría de narrativa en galego con «O último día de Terranova», un libro no que fala de libros e libreiros

08 may 2016 . Actualizado a las 05:00 h.

Quedamos nunha cafetería que mira ao peirao da Coruña, ese do que partían os barcos cargados coas esperanzas dos emigrantes que poñían rumbo a Arxentina e a Cuba. É o café da Dársena, non moi lonxe do barrio de Monte Alto, onde naceu. Manuel Rivas (A Coruña, 1957) acaba de facer a viaxe á inversa. Estivo en Bos Aires, onde presentaron na Universidade de San Martín a cátedra Galicia-América e onde participou na que, como di, é «a feira do libro máis grande de Latinoamérica e poida que, como din os arxentinos, a máis grande do mundo». E de libros e libreiros é do que fala no seu último libro, O último día de Terranova, co que vén de gañar o Premio da Crítica na categoría de narrativa en galego. Agora traballa na idea creativa dunha serie. De momento só adianta que será «de aventuras».

-No volume fai unha homenaxe aos libros, pero tamén aos libreiros...

-Sobre todo ás libreiras. Hai un libreiro que é Molist e logo varias libreiras da Coruña.

-¿As librarías non poden desaparecer?

-Non. O que se reivindica tamén no libro é a libraría como lugar humano porque aí hai memoria, emoción, hai esa mediación entre o libro e as persoas. Pero tamén é un lugar de resistencia que preservar fronte ao baleiro. Na libraría somos todos iguais, aínda que veñamos de diferente procedencia ou condición social. É o lugar da igualdade entre os vivos, pero tamén estamos entre iguais a través dos séculos co mellor que deu a humanidade. Estamos entre iguais con Cervantes e con Shakespeare, con Rosalía e con Emily Dickinson, Homero e García Lorca, con Blanco Amor e Dickens. Pero ademais diso, estamos entre iguais cos personaxes que deixan de ser de ficción e son parte da nosa realidade máis intima como son Hamlet e Don Quixote, a Amparo da Tribuna de Emilia Pardo Bazán ou o Milhomes de A Esmorga. Ulises está alí con Antígona ou ao mellor namórase de Madame Bovary. ¡Eu que sei!

-A libraría tamén é un espazo de revolución. ¿Precisamos facer unha nestes momentos?

-Walter Benjamin dicía que a revolución en certos momentos non é tanto pór en marcha unha locomotora, senón freala, frear a catástrofe. Penso que a desaparición dos lugares humanos equivale á extinción da biodiversidade da natureza. As librarías, nese senso, serían como os detectores das probas da catástrofe de perda de humanidade.

-Foi un dos fundadores de Greenpeace en España. Dende aquela, ¿gañamos ou perdemos?

-Houbo en poucos anos unha auténtica revolución mental de toma de conciencia. Falar de ecoloxía é un termo que xa forma parte do senso común. Que a Terra está en perigo é algo que xa non só dicimos xente á que nos cualificaban de profetas negativos, xa o di a comunidade científica. A toma de conciencia foi grande, pero o nivel de desfeita é unha maquinaria pesada que foi máis rápido.

-Antes falaba de Ulises coma un refuxiado. ¿Deberíamos de implicarnos máis co drama dos que petan ás portas de Europa?

-Aí pasa un pouco como o que acontece ao falar de ecoloxía. Penso que a xente, a maioría, é consciente. Tense demostrado cando hai dramas ou traxedias. Pero non se corresponde a súa actuación coa actuación dos que mandan.

-Galicia foi unha terra inspiradora e de acollida....

-É un lugar de fin da Terra histórica ao que chegan moitos pobos refuxiados. Logo non había un alén. Era un peirao de embarque cara o máis alá. Galicia non só resulta un lugar céltico, tamén doutros pobos. Os suevos tiveron aquí un reino por 200 anos. Sánchez Albornoz di que ese pobo guerreiro fundiu as espadas para facer arados. Paréceme que é das metáforas históricas máis atractivas, que a xente transforma as espadas para facer fértil a terra.

-De xornalista a xornalista: ¿os xornais en papel van sobrevivir?

-Non van desaparecer. Como explicaba Umberto Eco, ¿pode haber algo mellor que unha roda para facer de roda? Pois non pode haber nada mellor que un xornal para facer de xornal. Parece que todo conspira para que o xornal de papel desapareza, mesmo dentro do xornalismo. É unha especie de autodestrución. Sabemos que hoxe en día son compatibles as pantallas co xornal de papel, pero hai algo neste último que non poden substituír as pantallas.

-Supoño que é como comer un bo pan de Cea ou quedarse cun de molde. [Risas]

-A resposta está na xente, porque continúa a haber miles de persoas que, fronte a esa profecía, fan unha especie de acto de desobediencia ao ir adrede ao quiosco para mercar un xornal. Ou ao ver que ninguén pon unha esquela en Internet. Teño gañas de facer un novo manifesto na defensa dos quioscos, onde conviven xornais con revistas do corazón, de historia... En Francia xa hai un movemento así.