-Estás segura, meu amor, de acompañarme? Non quero que sexa fuxida. Estou moi fachendoso de ti. Nunca imaxinei que Galicia me traería tanta sorte! A moza máis fermosa, traballadora e boa que hai no mundo. E é a miña muller! Pero... xa sabes...
E ela, co corpo apoiado no seu regazo, mirouno aos ollos.
-Son modista. Meu pai morreu, aló lonxe, por unha enfermidade atroz. Somos católicos e fieis devotos, como dixo o cura nese papel. Na miña familia nunca houbo contrarios ao réxime. E xa sabes que eu apenas me lembro de falar o galego. Só algunha vez cando vou á aldea coa miña nai, coas miñas irmás, cos veciños... Por aquilo que non digan que son moi fachendosa.
E, cunha cortina de bicos, tapou a cara e os ollos do seu home, que xamais viu como as bágoas falaban o que a mente quería apagar. Era unha viaxe sen retorno, coa falsidade instalada no seo. Co medo facendo a rolda cada noite. Pero sería capaz. Por amor e por fuxir da miseria. Unha vida soñada sen lembrar. O destino militar do seu home estaba alí, cos seus, no outro extremo do país, aló moi lonxe, permitindo que a moza, fiel dama de chaves na cidade, fose a ama, a señora, con criadas dispostas a servila e que ela rexeitou dende o primeiro día. Esquecería a súa vida de nena. Calaría as lembranzas dos seus, dos fusilados, das miserias vividas, pero nunca deixaría que a serviran. Só ela sabía o porqué.
A postal apareceu entre os recordos. Cando esvarou ao chan, Pepa apresurouse a recollela, coa emoción na voz e nas mans gardouna. Só unha nai coñece a dor dese xeito. Dor pola separación e ledicia por saber que a súa filla tiña unha vida fermosa e doce, ao carón do amado. Cando algún verán viñan, ían todos á misa. O cura mirábaas e saudaba despois. Pepa, ás agachadas, chiscáballe un ollo. Eu daquela tampouco sabía o porqué.
María Mercedes García Filloy, mestra, 57 anos, A Coruña.