Vigo, 1959. O barco que procede da outra beira do Atlántico trae retraso e os emigrantes con destino ao Reino Unido ven como a súa partida se demora. Un mozo betanceiro, José Luis Couceiro Vicos, entretén a espera na compaña dun amigo do pai. Traballa no porto e, como xesto de boa vontade e pragmatismo, ofrécelle algo de diñeiro inglés xa cambiado. O rapaz, que marcha para fuxir das penurias dunha posguerra vixente para moitos, nunca esquecerá ese primeiro tacto das moedas do novo país que aínda non pisou: «Estes cartos si son de verdade!». A solidez e seguridade que nunha man transmiten eses xilins non poden ofrecer un maior contraste coa lixeireza dos patacóns e as pesetas na outra. A epifanía do emigrante revela tamén, man con man, todo o que separaba a ambos países, por máis que Franco fose caudillo «por la gracia de Dios» e a efixie de Isabel II veña rodeada pola lenda «Dei Gratia Regina».
Na década seguinte, a antiga potencia imperial atópase inmersa no desmantelamento administrativo das súas posesións, pero mantén o seu polo de atracción simbólico como venerable democracia que ademais se artella como Estado de benestar. En boa medida, grazas ao traballo dos noutrora súbditos coloniais, transmutados en esforzados inmigrantes, e aos que acompañaron tamén os galegos. Grazas aos seus traballos —os que outros non querían facer— constituíron a base dese admirado Estado, traballos invisibles sobre os que se construíu o funcionamento de todo o demais. Se eles eran os alicerces ocultos, quen ocupaba o cumio está fóra dúbida. A raíña encarnaba a firmeza e estabilidade na que os británicos —e os foráneos— gustaban de proxectarse. Todo o positivo, todo o ritual, todo o que era digno e exemplarizante, antes ou despois, conducía ata ela.
Mais toda dimensión simbólica encerra en si mesma unha materialidade que a vertebra. Se a principal aspiración dos emigrantes era económica, como non reparar na figura que reproducen eses xilins e libras tan ansiados, que ademais aumentan o seu valor ao cambio? Mesmo así, eran conscientes de que existían fronteiras infranqueables. Como din as limpadoras galegas duns versos de Ramiro Fonte: «Eses ricos a nós en nada se asemellan, / «Que por iso son eles millonarios en pounds»». Quizais nisto mesmo radique a estima que se lle profesaba a Isabel II nalgúns fogares emigrantes, onde nunca faltaban souvenirs e outras quincallas da Casa Real, coa raíña como protagonista. Porque aquelas mulleres, unha vez despoxaban a figura monárquica de pompa e esquecían o patrimonio que agochaba aquela ausencia de ostentación, o que vían era outra muller que vestía unha saia de la e un impermeable cun pano na cabeza para protexerse da choiva, igual que elas cando saían aos mercados; que gozaba da frugalidade pero non era allea a concederse antollos, e que, en fin, tiña que afrontar leas coa parentela, como nas mellores familias. As circunstancias eran moi distintas, xaora, pero esas emigrantes podían considerarse millonarias nesa mesma dignidade que se reverencia en Isabel II.