Cando unha parte dos sobriños do meu avó materno fuxiron de Cuba en 1961 -outra parte ficou na illa- foron chegando a Miami cos fillos e alugando cuartos en domicilios da cidade. Aínda hai pouco nos contaban que a cidade non era ren -«un pueblo»- ata que chegaron todos aqueles cubanos que escapaban do castrismo. Íanse establecendo en cuartos alugados, pero onde se instalaban un día tres e en dous meses eran sete ou dez, segundo ían chegando novos irmáns e curmáns cos seus fillos. Os norteamericanos, fartos daquela diáspora, botábanos dos cuartos alugados nas súas casas e colocaban carteis para rexeitalos: No cubans, no dogs (Cubanos non, cans non). Hoxe en día, asentados e naturalizados, os descendentes daqueles cubanos quéixanse dos salvadoreños, hondureños ou nicaraguanos que chegan a Miami fuxindo coma fixeran súas nais e avós dos seus países de orixe. Moitos votan a Trump e apoian o seu muro e as súas políticas contra a inmigración.
Moito antes, a resultas do golpe de Estado de 1936 e da barbarie de persecucións e matanzas que desencadeou, non poucos galegos fuxiron en barcos a Francia e alí foron recibidos maioritariamente cos brazos abertos, pero tamén con resistencias contra os rouges espagnols por parte de sectores que poucos anos máis tarde habían formar parte da Francia colaboracionista coa ocupación nazi. Entre aqueles fuxidos ía o meu avó paterno, que escapou nunha motora patroneada por un malpicán que acabaría no campo de Mauthausen, aínda que foi quen de sobrevivir. Na súa peripecia o pai de meu pai e os seus cuñados terminarían establecéndose en Venezuela despois de recalar uns anos na República Dominicana. Pouco despois milleiros de xudeus tentaban fuxir de Europa en barcos que non eran admitidos en ningún porto. O máis famoso foi un cruceiro de luxo, o St. Louis, que en maio de 1939, intentando chegar aos Estados Unidos con 900 pasaxeiros xudeus saídos de Hamburgo, foi devolto dende Cuba a Europa. Unha parte deles acabarían morrendo nos campos de exterminio.
Con esta historia e esta memoria, como non imos querer recoller aos náufragos do Open Arms cos brazos abertos que implica a tradución do nome do barco? E non me digan que as comparacións non son apropiadas. Estes días escóitanse argumentos contra a acollida de inmigrantes en situación extrema que son tan vellos como a verdade dos emigrantes que buscan futuro e dos exiliados que buscan acubillo, pero moito menos respectables e sobre todo moito menos humanos. Tan vellos como as tácticas políticas que manexan uns gobernos contra outros, usando nas súas negociacións barcos cargados de xente. Algúns son tan bárbaros que propoñen asumir o naufraxio como alternativa á acollida, seica para evitar ilegalidades, efectos chamada, a actuación das mafias e non sei cantas outras cousas tremendas. Que o demo me leve se non son a proba de que a barbarie existe entre nós. Eu tamén son dos que queren que cos seus impostos o Estado faga políticas de acollida de quen o precisa e dos que están encantados de que Richard Gere ou quen poida use o seu diñeiro para paliar estas crises e a súa imaxe para chamar a atención sobre elas.