Era un home do mundo da cultura. Viña de percorrer camiños de Europa. Entrou en Santiago pola anoitecida e precurou hospedaxe. Ata o seu cuarto silandeiro chegaban os latexos da chovisca isolada. O visitante escoitaba as modulacións que a auga melancólica producía nas pedras cavilantes. Sentía confusamente como espertaba en cada unha delas o son que en cada unha durmía. As vagacentas ondas da chuvia envolvían os soños do visitante. Pechaban, en leviáns debuxos, os murmurios da cidade que latexaba da outra banda da fiestra tristona. Pola mañán, o visitante deuse a transitar por rúas e prazas. Gorentárono as pedras sombrizas dos soportais, as silandeiras das ruelas, as cantareiras das fontes, as aéreas dos campanarios. Tamén as extáticas do Obradoiro, as inocentes da Colexiata de Sar, as matinantes da Quintana dos Mortos. Mesmo as humanas do Hospital Real, ou as case divinas do Pórtico da Gloria. Parecíalle ó viaxeiro que todas aquelas pedras marabillosas soñaban e soñaban entre os dedos da chuvia. Mentres a chuvia seguía a matinar, a tecer, novas notas medraban. Enchían todo o silencio e escuridade cos seus finos estambres musicais. A emoción o visitante xurdía ó escoitar o manso borboriño co que as mans do pobo deran sentido ás criaturas da súa imaxinación. Evocaba o recén chegado á cidade o son dos vellos burís, das gubias que alí traballaran. O cantar dos escoplos, dos cinceis, dos martelos que tallaron o curpo armonioso de Compostela. Víñanlle á mente os alarifes, os canteiros, que souberon dar orde e paz ás pedras innumerables. Xunto a eles, os imaxineiros que suxeitaban as duras materias terrestres ás ditosas leis do paraíso. O visitante, familiarizado coa historia xacobea, rememoraba ós prateiros, que traballaran en compricidade coa lúa. Ós artífices do acibache que agacharan nos seus obradoiros os materiais furtados ás noites máis puras. Ós ferreiros que fixeron florecer o ferro e dar fruto ás lapas. Gozábase na lembranza de colmeas de artesáns, menestrais, xornaleiros. De todos aqueles que comunicaban o seu afervoamento ás pedras, ós marfís, ás madeiras, ós metais circunveciños. Sobre o nobre zunido facía relumbrar o viaxeiro o brado dos antigos peregríns que viñeran a Compostela guiados pola Vía Láctea. Cando o afervoado bradar o permitía, brillaban os latexos dos laúdes. Dábanlle canle estes á melancolía das trovas de Roi Fernandes, de Airas Nunes, de Bernal de Bonaval. O manseñilo zunido frebial extendía as súas ondas. Facíase tan alto, ancho, fondo como organismo de pedra na que nacera e se animara a cidade. O visitante coñecía moi ben as orixes e significado do Santiago que contemplaba. A chuvia secular decorría pechada naquel honrado rumor das mans antigas. O espacio e o vento mantíñanse pasmados no vedraño coloquio dos martelos e as bigornas. De súpeto lostregaba no viaxeiro un verso lonxano. Soaba un trono de amor, lampexaba un raio de luz case maternal. Tódalas nubes da alma de Rosalía desfacíanse nunha chuvia que choraba por Galicia. Viña ser como as mesmas bágoas das súas fontes, dos seus ríos, dos seus piñeirais doorosos... Daquela adurmecía a música dos séculos distantes, cando a luz da alba se lembraba das torres de Compostela. No seu cuarto semiadurmecido, o corazón do visitante atopaba descanso no primeiro tanguido da primeira campá. Mentres, a chuvia velaba o seu sono e o das pedras eternas...