VÍCTOR F. FREIXANES
13 dic 2001 . Actualizado a las 06:00 h.O meu fillo pequeño foi ver a película de Harry Potter. Ten once anos. Volveu decepcionado. «Iso non é así», protestou. Quería dicir que o que el levaba na cabeza, logo de ler o libro, pouco tiña que ver co relato que acababan de ofrecerlle. ¿Quen dixo que unha imaxe val por mil palabras? Nada hai tan intenso, tan grandioso, incluso tan desmesurado coma a imaxinación, e nada dispara a imaxinación (a capacidade do ser humano para construir mundos interiores) coma as palabras. A película quedáballe pequena. Agora anuncian O señor dos aneis, que os amigos de Xerais acaban de editar en galego. O cine é, case sempre, a segunda volta da literatura. Os trinques, as carteleiras, os buscadores da Internet andan cheos estes días de anuncios promocionando a película de Peter Jackson (director) e Barrie M. Osborne (productor). O pasado luns, en Madrid, a Fundación Germán Sánchez Ruipérez fallou o seu premio anual de xornalismo sobre a lectura e Fernando Savater, o gañador, acabou falando irremediablemente do libro de Tolkien. Contounos cómo o descubríu hai anos nas librerías de Londres, cómo entrou na Terra Media, fascinado pola imaxinación do autor, apoiándose nun diccionario de inglés, porque non estaba traducido aínda ó español (Minotauro). Luis Alberto de Cuenca, poeta, compartía o seu entusiasmo. Eu pensaba no meu fillo maior, que ten dezanove anos, lector de Tolkien. ¿Qué pensará cando vexa a película? É unha curiosa e máxica relación: o mundo que levamos dentro e o que nos vén de fóra, a realidade que construímos e a que nos debuxan dende o exterior. Coido que nisto reside un dos segredos máis profundos da literatura: a forza das palabras. Pensade en calquera delas: amor, árbore, bolboreta, naufraxio... Diciame un vello mestre, falando da inmensidade da poesía, que a palabra, certas palabras polo menos, son como esas botellas de viño que, cando o deitas na xerra, enchen co seu perfume toda a estancia. Cunqueiro imaxinou a Merlín nas terras de Miranda, entre Mondoñedo e A Pastoriza, tinguindo o mundo de cor azul. Polas mañás, saía á porta da casa cun caldeiriño de auga marabillosa, esparexía unhas pingas no aire, aquí e acolá, e a paisaxe se transformaba. Así son as palabras, coma os perfumes, que acenden en nós significacións únicas, intransferibles. Así é a auténtica literatura (ás veces tamén un filme), que logo de velo ou lela, fan que o mundo (a realidade) pareza doutra maneira. O meu primeiro libro non foi Tolkien, nin Harry Potter. Cada un ten o seu, coma os primeiros amores. Lembro a miña primeira lectura da Viaxe ó fondo da terra, de Xulio Verne, na biblioteca pública de Pontevedra. Andando o tempo, puxeron a película no Coliseum. Alá fomos os rapaces a vela. Pasoume coma ó meu fillo pequeno. Estaba ben, pero non era aquilo. A viaxe misteriosa das profundidades, lida páxina a páxina, construída na nosa imaxinación, demorada e recreada na complexidade das palabras do autor (e no mundo interior que dentro de nós xurdía), era outra cousa. Non me atrevo a dicir que nin mellor nin peor. Era outra cousa.