POETAS EN COMPOSTELA

O venres da semana pasada, Méndez Ferrín citaba en Cuntis a Mao-Tse-Tung para lle desexar prosperidade, vida e futuro ó xornalismo galego. En realidade, retorcía a cita. Mao falaba de filósofos e de poetas. ¡Que florezan mil escolas, mil primaveras, mil voces diferentes! Poida que os xornalistas teñamos algo de ámbalas dúas cousas. Xa poucos len a Mao. O Mao poeta, quero dicir. Igual que poeta era tamén Ho-Chi-Min, traducido ó galego por Neira Vilas. Poetas e soñadores de pobos, coma José Martí, coma Gandi, Whitman, Petöfi, Yeats, Ramón Cabanillas.... Compostela chea de poetas. ¿Non é un pequeno milagre? Valle Inclán inicia así un dos seus relatos máis fermosos: en Santiago de Galicia aínda as almas cren nos milagres. Viñeron coa choiva, facendo o camiño entre a borraxeira. Algúns cruzaron o mundo para estar estes días aquí, saudando a palabra da primavera. Non poucos deben estar asustados. Nunca tanta auga e vendaval se recorda. Lúa nova mollada, un mes de tronada, di o refrán, e se a lúa é de outubre, sete meses cubre. Xa van alá seis ben cumpridos. Augas, cómaros, vales, camiños asulagados. Esta mañá sen embargo, mentres escribo, o sol levanta as nubes polas caeiras do Pico Sagro e abre de par en par o gran balcón do Obradoiro, esa fantasía. Pagaba a pena chegar ata aquí por este espectáculo. Xa só falta que empecen a florecer as dixitalis e as diminutas lilas ventureiras entre as gárgolas e as reviravoltas barrocas de Casas Novoa ou Domingo de Andrade. Esta cidade segue a ser un dos centros do mundo. Un dos centros posibles, quero dicir, nucleares, máxicos. Andan as sombras polas rúas ensoportaladas. As de Airas Nunes e de Xohán Airas, troveiros do XIII, xunto con aquel Bernal de Bonaval, que pedía a morte de amor, ou Pero Amigo de Sevilla, que viña romeiro a par de el-Rei. A sombra tal vez do mesmiño Prisciliano, o Precursor. ¡Cen poetas! A sombra de Rodríguez de Padrón, que sube dende o Ullán e a Maía. A de Rosalía. Ou Dédalus, de entre os moitos que ata aquí chegaron, tal que Luis de Góngora y Argote, a exercer de inquisidor real, protexido do conde de Lemos, ou Francisco de Quevedo, coa cruz de Santiago bordada no peito. E o cronista Froissart, co seu señor de Lancaster. E Teixeira de Pascoaes, dende o Marao, a deambular as rúas co seu amigo Otero Pedrayo. E Hemingway, e Le Carré, e Dante, que se non estivo imaxinou esta fisterra na Divina Comedia, igual que Pierre María de Baldi, na compaña de Cosme de Médicis contra 1668; e Miguel de Unamuno, e Torrente Ballester, e Américo Castro, e Federico García Lorca a ver bailar a lúa na Quintana, e Gerardo Diego, e aquel duque de Aquitania que o vulgo recordaría despois na figura do peregrino don Gaiferos de Mormaltán, e o monxe Américo Picaud, e Ambrosio de Morais, e Gerard Ford, viaxeiro tamén, xunto co seu compatriota Borrow, alcumado don Jorgito, vendedor de biblias; e Ibn-Hayyan, Juan Ramón Jiménez, Aleixandre Dumas, ¡qué ben se come en Galicia!, Rubén Darío, García Márquez, Amín Maaluf... Ben mirado, Santiago é un poderoso e inesgotable investimento. Beneficio político e beneficio económico. ¡Mil anos producindo! E non estiña. ¿Quen dá máis? Un dos nosos problemas históricos foi sempre a nosa situación esquinada, periférica. Non somos terra de paso, ou moi dificilmente, senón de visita consciente, meditada. Ou se vén ou non se vén. Cando puidemos ser plataforma de arribada ou despegue (os camiños atlánticos das descubertas, por exemplo) a Historia non nolo permitíu. Estes días Compostela é territorio liberado (Ferrín dixit), capital dos poetas, dos soños, dos milagres. Benzóns para quen asumíu sobre si tamaño esforzo: os responsables do Pen Clube de Galicia, moi principalmente Luis Tosar e Helena Villar, poetas eles tamén. O luns volvemos á prosa (e ó diluvio).

---

---

---