Rememorando unha adolescencia vivida a finais dos anos cincuenta, o protagonista de O lector (Hugin e Munin), a novela máis popular de Bernhard Schlink, decátase das escasas imaxes que recibiu daquela do exterminio nazi. Apenas unhas instantáneas da entrada do campo de concentración de Auschwitz, a torre de Birkenau, cadáveres fotografados en Bergen-Belsen polo exército aliado. Unha insignificancia en comparación coa abundancia de estímulos que hoxe nos asaltan dende as pantallas, xenerosos en versións remodeladas do fanatismo. Os bombardeos sobre Gaza forman parte destes últimos: cativos mortos, cadáveres ao pé de edificios destruídos, terror a esgalla. Unha atrocidade máis accesible aos ollos, e mesmo en tempo real, que aqueloutra recibida en doses limitadas polo Michael Berg de O lector.
O terrible é que estas infamias contemporáneas de acceso fácil, como tantas outras que levamos no móbil, veñan de Gaza ou de calquera lugar onde se segue a reproducir a morte, non chamen á indignación permanente. Ao contrario: semella que a súa exhibición á carta, mesturada entre as urxencias da actualidade, non nos interpela máis alá duns segundos, tempo que tardamos en saltar á seguinte imaxe sen pensar na perversión que evidencia o cambio rápido de páxina. Ata que comezaron a proliferar os libros e os filmes que fixeron visibles as consecuencias do holocausto, a xeración que retrata Schlink medrou cunhas poucas fotos dos días da liberación. Querían comprender con iso. A exuberancia visual de hoxe, polo contrario, pide excitación e deixa pouca marxe para as respostas. Menos aínda para a memoria.
O protagonista de O lector, namorado da lembranza de Hanna Schmitz, acusada anos máis tarde de crimes de guerra nazis, encara as súas relacións posteriores cunha determinación: todas deben provocarlle tactos e olores similares a aquela muller amada. A pegada do amor adolescente, tan vivo, resístese a fuxir do seu pensamento. Invalida o que non pode medir a través do seu recordo. As imaxes do horror que se aceleran estes días ante a nosa ollada deberían deixarnos ese tipo de marcas perdurables. Non os vestixios dunha intensa paixón, que non é o caso. Máis ben un estigma que nos sirva para abandonar o vicio da indiferenza, ese pasar rápido de páxina. Axuda o sutilísimo paseo proposto por Bernhard Schlink hai vinte e cinco anos: unha ruta moral polos meandros doutras culpas.