A memoria dos resentidos deixou pouso na escrita de Gonzalo Hermo
26 abr 2014 . Actualizado a las 23:10 h.É case un tópico, cando menos ata hai uns anos, que un adolescente anote nun diario os seus avatares cotiáns, os segredos. Menos habitual é que o mesmo adolescente intente construír unha silva sentado ante unha máquina de escribir despois de estudar a mítica estrofa de endecasílabos e heptasílabos na clase. «Era algo meu e gustábame que fose meu, só para min». Así lembra o poeta e filólogo Gonzalo Hermo os seus tímidos comezos na escrita.
Con 23 anos publica Crac (Barbantesa, 2011), logo de que visen luz, por primeira vez en papel, textos seus nas revistas Nova Ólisbos e Dorna. Hoxe o seu libro é o cerne dun proxecto audiovisual que Lázaro Louzao dirixe en Bilbao. Hermo tamén fai parte dos dezasete poetas que recolle Novas de poesía (Fundación Uxío Novoneyra, 2013), unha mostra do último que se escribe en Galicia.
Subliña a importancia de que Antón Lopo e a Revista das Letras, suplemento do desaparecido Galicia Hoxe, lle dedicase un especial. «Abriume as portas, comezaron a convidarme a recitar en actos e eu comecei a crer o de ser escritor», conta. Estudou Filoloxía agardando especializarse en Literatura pero acabou escollendo materias da especialidade de Lingua «porque tiña máis saídas profesionais e os profesores tamén nos alentaban máis».
Autor versus investigador
Doutra banda, confesa que lle parece «problemático» ser autor e á vez investigador en literatura actual. Porén, mantén o blog escoladoresentimento.blogspot.com, onde atesoura traducións propias e alleas, textos que lle gustan, comentarios sobre películas e libros, reflexións variadas. «Nunca intento unha finalidade científica, non quero exercer como teórico da literatura», explica, ao tempo que recoñece estar «algo máis lonxe» dese «insulto» do que se apropiou con paixón cando soubo que resentidos eran para o crítico americano Harold Bloom os que se interesaban pola literatura de mulleres, de negros ou da chicana. «Os que nunca ostentaran a hexemonía simbólica».
Entrou no Instituto da Lingua Galega para traballar con Ana Boullón no Dicionario dos apelidos galegos aló polo 2011. A súa «estrela» -el asegura contar con ela- fixo que puidese facerse cunha bolsa predoutoral para seguir no ILG, agora centrado na toponomástica.
O Hermo poeta escribe lendo: «Cando algo me impresiona póñome a escribir», e se cadra escribe despois de vivir. «Non sei se emprego exactamente experiencias persoais, en todo caso volven moito tempo despois, logo dun proceso de dixestión lento». Escribe conforme a unha idea, un proxecto, e non cre «na literatura como terapia».
Falamos de Crac, crónica das marxes que medrou abeirada a un sentido colectivo dos corpos, un canto coral. Lembra o seu bisavó, Agustín Suárez, de oficio zapateiro, gran lector, un home culto. Durante a República andou en política, era comunista. «Cando estalou a guerra agochouse no faiado da casa dun amigo durante bastante tempo, ata que decidiu volver á casa. Os falanxistas, despois de mallar nel, dixéronlle que para a próxima non o contaba, pero por sorte non volveron». Unha excelsa figura que paira no poemario do bisneto.
Anécdota familiar
A política das pequenas cousas, a ética do non esquecemento resúmea nunha anécdota familiar. «Na nosa aldea había dúas panaderías. A que quedaba máis cerca da casa facía o mellor pan pero sempre se compraba na que quedaba máis lonxe, malia facer un pan máis cativo. A meu pai, que non sabía por que estaba vetada, prestáballe roubar anacos de pan da panadería boa». Anos máis tarde soubo que o panadeiro fora un falanxista que se dedicara a delatar os republicanos de Taragoña á Garda Civil. «Fixen un poema que ao final non entrou no libro cun verso que dicía Agustín Suárez négase a comprar o pan na tenda do sublevado».
A memoria dos resentidos da que vimos falando todo este tempo deixa paso a un novo proxecto: unha voz oracular que arrodea a ferida. Xa non hai biopsia, concorda Hermo. «Ao final de Crac anunciábase Renuncio a unha escrita afectada porque era consciente de que tiña data de caducidade».
Unha encantadora vehemencia cando, sempre despois de reflexionar, fala, fainos crer en quen non ten «ningunha dúbida» de que a poesía «sempre sobrevive», aínda nos tempos onde as palabras viaxan pola rede a velocidades vertixinosas e parecesen ir contra a esencia da propia poesía, de elaboración repousada e lectura activa e incluso incómoda. «A poesía nunca tivo unha época gloriosa, sempre interesou a determinados sectores, non tivo un espazo dominante, houbo outros xéneros que xogaron á súa contra, que tiveron máis éxito», afirma. «No século XIX líase literatura de folletín, o que é hoxe a novela rosa». «Tampouco hai vontade de que chegue a máis espazos, e hoxe contamos con outras posibilidades de publicación», subliña. «Non esquezamos que a lírica naceu en forma de canción e así seguiu ata os nosos días».
ILUSTRACIÓN ABRALDES
«Nunca intento unha finalidade científica, non quero exercer como teórico da literatura»
«Non sei se emprego exactamente experiencias persoais»