Miro para Nico, un recén nacido, risoño e rodeado de avós, pais e familiares que o observan coma quen mira un camiño de flores, a quen lle fago garatuxas que arrancan unha gargallada de felicidade e abrángueme un sentimento contraposto, porque este neno feliz, querido, envolto en todo tipo de ilusións e esperanzas, nunca será libre. Nunca poderá perderse na praia dos Petonciños, como se ten perdido seu pai, nunca poderá dicir na casa unha mentiriña para agochar a súa intimidade, como fixemos os que nacemos no século pasado, nunca poderá facer unha travesura que fique no secreto cómplice del e os seus amigos, nunca necesitará un Pepiño Grilo que lle corrixa as travesuras, porque sempre haberá algún dispositivo que el non ve nin controla para indicarlle ós pais, ós mestres e ós policías onde anda; sempre haberá un aparello que reprima a súa iniciativa, que controle os seus instintos, que o atemorice e ameaza con algún castigo.
Confeso que, despois de ler a novela de Orwell 1984 collinlle manía á televisión, temeroso de que alguén ó outro lado das ondas me estivese vixiando. Cando lle contei este temor a un amigo vasco, el faloume dunha tía avoa súa, que nunca lera a Orwell, e non deixaba acender a televisión mentres non estivese todo recollido e en orde, porque estaba convencida de que o homiño do telediario a estaba vendo mentres lle contaba as noticias.
O certo é que, fantasías á parte, nós mesmos somos como pantallas de televisión, doados de observar e de controlar con mando a distancia, ou esa é a conclusión a que chegamos despois de escoitar as declaracións dese tal Snowden que se presenta diante do mundo como ex-analista da Axencia de Seguridade dos Estados Unidos, pero tamén é algo que xa temíamos despois de ver tantas series televisivas, onde por un simple raspado de uñas poden descubrir quen amasou o pan. A intimidade é un ben en proceso de extinción, desde que a tecnoloxía, deixou de estar ó servizo das persoas, para estalo dos controladores.
Hai anos (máis de quince), ese amigo vasco díxome que na autoestrada de Bilbao a Madrid puxeran unha cámara cada poucos quilómetros, algo que supoñiamos unha necesidade provocada polo terrorismo, pero agora, nunha viaxe de Ribeira a Santiago tamén poden seguir o paso dun vehículo metro a metro, e convéncennos de que o fan polo noso ben, para evitar problemas de tráfico ou para descubrir maleantes. Vixíannos tan sixilosamente, que persoas tan experimentadas como os pais de Asunta, nin se decataron da cantidade de cámaras que había entre Teo e Santiago para saber que fixeron minuto a minuto do desgraciado día da morte da cativa. Vixíannos e contrólannos, e cando queren que comamos carne de porco na vez da de vaca, non se necesitan máis ca trinta segundos de telediario para desprestixiar unha e enxalzar a outra.
Pero aínda é máis alarmante cando Snowden, o expía ese que se fai chamar analista, nos di que tan vixiados estamos que ata levamos sensores nos botóns da roupa para saber que nos gusta e que pensamos. Acabouse a privacidade e somos como unha pantalla que todo o amosa e non ten secretos para ninguén, que pode ser reprogramada en calquera intre, e non vale que algo che guste ou non, porque se os programadores de conciencia así o queren, serás un comedor compulsivo de lagarto á grella ata esgotar existencias.