BERNARDO CODESIDO

«A literatura universal está chea de exemplos de desamor manifestado con todo tipo de vinganzas»

21 ene 2023 . Actualizado a las 05:00 h.

A miña veciña Marica anda toda compunxida polo fracaso amoroso do señor Vargas, quen agora, co corazón esnaquizado, se arrepinte de ter desamado á súa esposa de toda a vida, aquela por quen andou a sopapos co, ata aquela, querido amigo Gabo. E agora, haberá outra que o queira? Anda compunxida a miña veciña porque, aínda que pareza mentira (dinos ela) que un home que tantas veces meditou e narrou sobre o que vén sendo o amor e o desamor, diferenciando entre paixón e cariño, non se decatase de que estaba trocando os ollos polo rabo. É o mal de que adoecen aqueles que se din apaixonados pero só son arroutados, nada que ver con esas outras persoas que, como cantaba a famosa cupletista, «amo a los hombres como si fuesen ropa interior de quita y pon».

Pero xa sabemos que en cuestión de amores e amoríos ninguén é mestre. É algo que non se pode medir nin con un electrocardiograma. Que iso do amor correspondido non significa que o compartan co mesmo nivel e intensidade cada unha das partes; e agora, os que somos amigos da especulación cardíaca, xa lle estamos buscando á desfeita parella novos encaixes amorosos.

A literatura universal está chea de exemplos de desamor manifestado con todo tipo de vinganzas, e aínda que non imos facer aquí unha relación de novelas e poemas tratando o tema, basta con botarlle un ollo á literatura oral, que é a máis acertada á hora de falar deste tipo de desencontros, tanto en contos como en lendas e refráns para explicar ben polo claro como diferenciar os caprichos da prudencia, ou como acostuman a vir, co desamor, as vinganzas máis grotescas e horrorosas. Porque sempre será un o máis doído e o outro o máis vingativo, por egoísta posesión da exclusividade dese ser que decidiu acabar co que parecendo un idilio só era un mal entendido apaixonamento.

Seguramente todos coñecedes algunha historia en que a persoa ofendida puxo a pan pedir ó outrora namorado. Outras veces a elegancia resoa en versos como aqueles de Blanco Amor: «¿Que vas facer co aire que me roubaches/ .../ no tempo separado e compartido?» Pero como non todo é literatura, aí temos a Shakira, que ben lle podía vender as súas impresións a algunha revista especializada en asuntos amorosos con ampla reportaxe en papel cuché, pero preferiu facelo como ela mellor sabe, cantando. E non vou ser eu que reproduza aquí a letra dunha canción máis chea de malicia ca de música, que a pesares do sentimento doloroso que a cantante quere agochar, dános a risa, con todos eses xogos de palabras para nomear sen citar ou esas comparacións que só quen vive de luxo pode facer. O certo é que nada máis saír o vídeo da cantante as reproducións pasaron por todos os ordenadores e teléfonos móbiles do pernicioso mundo, demostrando que o éxito ten máis de morbo ca de calidade; pero tamén nos indica o moi coladiña que a cantante estaba por ese atleta a quen lle bota en cara que teña moito ximnasio pero poucos miolos.

O amor é cego e o desamor rancoroso, facéndonos mirar con outros ollos o que antes non quixemos ver. Ou será que o desamor nos obriga a poñer defectos onde antes todo era fascinación?