Para mercar casa hai que vela de noite e con chuvia, porque de día e polo sol todo é bonito», dicía mi tía María cando algún dos sobriños lle contábamos o fermoso que era o lugar a onde as vicisitudes da vida nos levaron, para convencela de que non estabamos mal. Non sei como levaría ela este encerro obrigatorio, ela que era muller de relacionarse, de ir á igrexa máis por saber dos veciños ca por cumprir co precepto, aínda que nunca tal cousa recoñecese. Non a vexo sentada fronte á fiestra mirando para o horizonte. Ela andaría argallando algún remedio caseiro preventivo que ofrecernos.
Lembrei esa frase súa estes días, como a lembrei no ano do Hortensia (outubro de 1984), cando Xulio estreaba piso con vistas á posta do sol sobre o horizonte ártabro. Cear coas cortinas corridas e o océano ós nosos pés era unha marabilla. Pero chegou outubro co seu furacán convertido en monstro devastador azoutando e ameazando con esnaquizalo todo. Foron unhas horas de soidade e temor, pechados á espera de que pasase aquel temporal. Non había redes sociais para darse ánimo con chistes absurdos e o teléfono non permitía ver a cara dos familiares. Aquel día deixou na memoria de todos nós o impersoal saúdo: «Fíxovos moito mal?» Pero nunca pensei que aínda habíamos de perder unha primavera enteira tras a que preguntar pola saúde.
Tras a crise, o máis importante é o reencontro.
Estes días serviron para valorar se é mellor ficar a mirar o horizonte das nosas rías ou sentir e ver a amigos e familiares preto. Falar de balcón a balcón, escoitar ó veciño que sacaba o pandeiro para animarnos a cantar a coro o Miudiño ou calquera outra canción tradicional, esperar a que desen as oito para agradecer a sanitarios, pero tamén ás dependentas e traballadores de tendas de comestibles, de quioscos e de reparto o seu esforzo e a súa valentía, e a todas horas agardar as chamadas que nos din que non estamos sós. Porque se ben é certo que paisaxes fermosas hainas en todo o mundo, non nos sentimos a gusto en calquera sitio, necesitamos as voces que nos aseguran que formamos parte do barrio.
Nestes pasados días de reclusión preventiva, por aquilo de loitar contra ela, ou porque sempre nos apetece facer todo aquilo que nos prohiben, tamén eu fixen unha lista dos lugares que me gustará visitar en canto poida, e tiven que ir á papelería da esquina porque, a pesar do chauvinismo que levo inxectado no sangue, esgotei a libreta de apuntes. Logo, repasando a lista, volvín a lembrarme de mi tía María, quen en certa ocasión recibiu a visita duns parentes arxentinos, netos xa dalgún antepasado seu, que nunca pisaran a «patria chica», e asomados á fiestra, pasmados ante a incomparable paisaxe que se estendía ós seus pés, gababan a fermosura do lugar; e ela, sempre tan pragmática, sentenciou sen abandonar o seu orgullo patrio: «Coas vistas non se come». E ós parentes xa non se lles ocorreu preguntar por que o seu antepasado abandonara aquel lugar tan fermoso.
Hoxe teño en mente ós amigos e veciños a quen a pandemia lles fixo perder o seu traballo coa desculpa de que esta crise acabou coa economía; pero págana os traballadores.