Unha mañá chea de sorpresas frescas

XURXO GAGO ANTÁRTIDA / E. LA VOZ

BARBANZA

Vestir ata cinco capas de roupa, facer fronte ao frío e ás aves receosas do seu espazo que se fan fortes usando todas as súas armas e, ao final, o merecido xantar en familia

05 feb 2017 . Actualizado a las 12:07 h.

O meu día comeza cun ¡Xurxiño! ás 6.45 horas. En realidade, o meu nome é impronunciable para o chileno León Bravo, o investigador principal da campaña, mais aínda a estas horas da mañá a pronunciación correcta da xe para os non galegofalantes é practicamente imposible. Comeza entón un dos labores máis importantes e precisos do día. Importante porque tes que poñerte todas as capas de roupa necesarias e no orde correcto para soportar o fresquiño antártico das sete da mañá, con sensacións térmicas de menos dez grados. Son tres capas de roupa para as pernas e catro na parte de arriba, sendo as exteriores de goretex; e toda esta operación ás escuras, tentando de non espertar ao resto de compañeiros dun camarote de seis camas.

A primeira tarefa do día é chegar ao outeiro de Puchalski, unha pequena subida de 70 metros que che amosa unhas magníficas vistas sobre a bahía Almirantazgo, na Illa do Rei Xurxo. Puchalski foi un famoso fotógrafo de natureza polaca que morreu neste mesmo outeiro dun infarto ao corazón en 1979 mentres filmaba skúas (págalo xigante da Antártida). Se o vento frío, a estas alturas, aínda non me espertou, as skúas, raíñas e señoras nos seus dominios de cría antárticos, o farán. Bótanse a un coma galo ao millo a máis de 40 quilómetros por hora co seu metro e medio de envergadura, dereitos cara ti, ¡e vaia se impresionan!

Pouco amigas

Non sei para Puchalski… pero aquí son as peores amigas do investigador. Non te podes descoidar un momento, conforme lles deas as costas aparecerán por riba túa e faranche un picado ata peteirarche na cabeza (recomendado levar sempre gorro) ou incluso utilizan armamento defecándoche por riba cunha precisión digna da navegación satelital. O seguinte que verás é que as túas pinzas van voando a 30 metros de altura e soltáranas onde lles cadre (probablemente no peor sitio posible). Déixenme dicirlles que teñen a mesma «curiosa» costume con bolígrafos, lápices, gomas, estuches, guantes, cadernos de notas e calquera cousa coa que esteas a traballar.

Aclarado isto, seguimos. Aquí estamos nun dos ecosistemas terrestres máis produtivos da Antártica, un pradairo de herba case seca, un sitio no que en Galicia non mandaríamos nin ás cabuxas. Este é o noso espazo experimental. Aquí, os investigadores chilenos teñen preparada unha serie de mini-invernadoiros hexagonais de metacrilato que provocan que a temperatura, durante o día, se eleve de 3 a 5 grados. É un experimento para estudar o efecto da temperatura nas dúas únicas plantas superiores nativas de todo o continente (que é máis grande ca Europa).

A friaxe invítame a apurar o traballo en Puchalski, recollo unhas mostras de plantas para analizalas no laboratorio, utilizo o corpo coma paraventos, as follas son tan pequenas e as mans conxélanse tan rápido que en breve falta sensibilidade coma para poder facer traballos moi precisos. Ás 7.30 horas chego de volta á estación e ao laboratorio coas plantas, os compañeiros de Universidade de Concepción recíbenme con caras adormecidas, recollen as plantas e comezan a preparalas para medirlles as súas capacidades fotosintéticas.

Diríxome cara o Samolot, que é así como lle chaman ao edificio principal da estación polaca pola súa disposición dun corpo central con dúas alas aos lados. Os pingüinos barbijo xa están espertos e miran para min con curiosidade mentres paso ó seu lado para entrar na porta principal da base. Unha primeira sala, onde se deben deixar as botas e os abrigos mollados, e tras outro pequeno recibidor éntrase no salón principal e comedor. A sensación non pode ser máis acolledora e familiar, toda a sala é de madeira, coma unha casa de hobbits no Señor dos Aneis, de Tolkien. Parece que o edificio enteiro está pensado para espertar nos seus habitantes a sensación máis familiar posible. Así, polo menos, é coma se sinte un neste fogar, nun dos lugares máis perdidos do mundo.

O menú

Xa son as oito da mañá e agora toca un almorzo polaco, que non pode ser máis abundante. En Polonia é probablemente a comida máis importante do día, ovos fritos, pan caseiro e tostadas, embutido, marmeladas, unto de porco, salchichas con cebola, queixos variados, pierogi, mantequillas, arroz con leite, cereais, chocolate, iogures… todo servido nunha longa mesa onde nos sentamos a tripulación polaca e diferentes investigadores de cinco nacionalidades diferentes. É o momento para compartir, é o momento para comentar os datos e planificar. É o momento para discutir as primeiras observacións, mentres non temos datos definitivos.

A verdade é que este ano é moi diferente aos anteriores. As plantas nótanse coma queimadas probablemente por un desxeo adiantado e unha maior exposición aos últimos ventos da primavera, ao frío e ás continúas xeadas. As plantas de dentro dos invernadoiros parece que sufriron menos e apreciáselles un maior tamaño. Isto vai en dirección da hipótese principal do proxecto, que o incremento das temperaturas favorecería ás plantas superiores en detrimento das inferiores, como os brións e líquenes, co cal o cambio climático podería implicar un cambiar drástico nos ecosistemas terrestres antárticos. Espérannos aínda tres longas semanas de moito traballo para obter os datos necesarios: pero isto solo se a Antártida o permite.

Diario dun Barbancés na Antártida- Capítulo 2