Salgadoiro de queixo e mozzarella

X. Á. Ochoa

AROUSA

31 oct 2010 . Actualizado a las 02:00 h.

O filósofo do humor Xaquín Cuíñas, no seu último ensaio, Salgadoiro de queixo e mozzarella (Ed. Todogrove, 2009), ao falar do congro de Noro comete erros e incorre en esquecementos. O libro ten mérito por retratar un xeito de vida ao dolce far niente, moi propio da xuventude decadente da boa sociedade da Vila do Albariño, sen dúbida, allea ao modus vivendi, industrioso e comprometido, do resto do Salnés. Trata a ese ser case mitolóxico dun xeito superficial, apropiándose del, como se fose creación súa. Pero, sobre todo, descoñece, o papel dos grovenses na persecución secular dese congro e a querenza deste por achegarse ao Pombeiro, onde ten laño con varias saídas, polas Paxariñas e pola Bostela. Nese tratado, que se queda en novela, nin menciona os irmáns Martines, de Lordelo, que dedicaren a vida á busca e captura do congro de Noro e parece que por algo máis que disques e seiques incluso o meteren a bordo unha noite. Foi despois dun día de marusía, coma o de hoxe, nos que rompe o mar nas Figueiras; armaran un palangre con aceiro e picas da pesca da quenlla, puxeran por encarnada untos de Lalín enteiros, macerados en anís tres meses. O congro entrara pero, despois de terlle a cabeza metida na cadeira, porque o máis novo andara lento co machado, escapoulle. Era noite fechada, de lúa nova, ían a remo, ao abrigo dos Carrumeiros, na porta de Sálvora, cando sentiren un golpe xordo pola banda de couso. Pensaren que o animal quería botalos ao mar pero, ás apalpadas, viren que era un tronco descomunal. Atáreno ás remadoiras de popa e vogaren cara a terra. O esforzo, titánico; animábanse con berros de «Voga, Martines», contaban as táboas que sacarían, os andeis que daría, matinaren na renovación da casa e en faceren dorna nova, falaren se viría do Brasil ou do Congo, ou en a quen lle encargarían a obra. Esgotados, abriulles o día en Rons; pediron axuda aos mariñeiros para varalo achado e empezaren a oír risas xordas: non era caoba, nin ébano; era unha palmeira, encharcada de auga, duns corenta metros, con cañota e palmas con arneirón. Ao ver burla, déronse conta de que o congro, unha vez máis, enganaraos. Xuraren que o habían de coller. Neso andan pero Cuíñas nin os menciona.