Mestre, antropólogo e historiador, Méndez reparte o seu tempo entre Vilagarcía e Escudeiros, o pobo no que naceu e inspira o poemario «Sendeiros perdidos», memoria da Galicia dos días contados
16 feb 2022 . Actualizado a las 05:00 h.
Un sendeiro pode perderse no espazo ou no tempo. Ser devorado polo mato e as silvas cando ninguén xa o percorra. Ou ficar na memoria dos seus camiñantes ata que o último deles desapareza e as derradeiras pegadas esvaezan canda os seus recordos. Algo disto, da conciencia da despedida persoal e da morte colectiva, física e espiritual, está presente en Sendeiros perdidos, a escolma de fermosos versos coa que Carlos Méndez Míguez (Escudeiros, Ramirás, 1952) debuta no eido da poesía. Un poemario que, no fondo, non é senón outra peza máis do inxente traballo no que Carlos e un feixe de veciños de Escudeiros levan anos mergullados. Unha sorte de máquina do tempo (imprescindible a web www.escudeiros.org), de arca na que preservar como foi, como vivía, como amaba e pensaba «un mundo que morre demográfica e produtivamente, o da Galicia baleirada, a Galicia do interior e o agro galego», encarnados nese seu pobo, un pequeno prodixio encravado nas Terras de Celanova que, grazas á explotación do estano, primeiro, e en menor medida tamén do volframio, arredor da Segunda Guerra Mundial, puido darlle estudos a case que todos os seus fillos nuns tempos ben difíciles.
«No pobo temos un catedrático de Ciencias Exactas, catro avogados, doce profesores, catro químicos...». Carlos fai reconto de amigos e coñecidos. Canda el chegaron a estudar, nas dúas escolas que entón funcionaban en Escudeiros —unha para nenas e outra para nenos, non fose ser o demo— outros oitenta rapaces. Hoxe, dos máis de cincocentos habitantes que chegou a ter Escudeiros, apenas fican nel medio cento, nunhas trinta casas habitadas. Carlos cursou estudos de Maxisterio e Ciencias da Educación, ensinou en Compostela (Lobios), Valeixe (A Cañiza) e Vilagarcía de Arousa, onde deu voz ao BNG durante catro mandatos municipais. Licenciouse en Antropoloxía Social e Cultural, Xeografía e Historia pola universidade a distancia. Pero antes botou unha tempada en Suíza, en Lucerna, «traballando na hostalaría e coma porteiro nun motel». Para mortificación da súa nai, por certo, que non comprendía como o seu fillo estudado daba en fregar louza tan lonxe. «Eu era adolescente, xa sabes, e marchei».
«O campo estase abandonando totalmente. Pero é normal. A consideración do labrego galego sempre foi a que foi; pequeno ou mediano, nunca grande. Mandábanlle o recibo da cota agraria empresarial, logo chegaron a UE, as cotas lácteas e unha serie de trasnadas, prohibiron facer augardente, prohibíronlles ata matar os porcos como se mataban. Nisto, na realidade económica, coincidiron o marxismo e o cristianismo. Para Marx, a infraestrutura era sempre o económico. E o Pai Noso, a oración sublime do cristianismo, empeza pedindo ao Señor que nos dea hoxe o noso pan de cada día. O que lle faltou ao labrego foi ese pan, ou máis ben políticas que lle permitisen ter ese pan». A falta de servizos, a desaparición das tendas, das caixas de aforros, dos bancos, dos médicos, fai que, na súa opinión, este proceso malamente teña volta atrás.
