Dentro de vinte anos

Víctor F. Freixanes
Víctor F. Freixanes VENTO NAS VELAS

OPINIÓN

18 sep 2016 . Actualizado a las 05:00 h.

Por estas datas, ao escomenzar o curso, pídolle aos meus alumnos que escriban un pequeno ensaio sobre como se ven a si mesmos dentro de vinte anos. As dúas décadas do tango, que non son nada e, ao mesmo tempo, son unha inmensidade. No fondo, o que pretendo é coñecer as súas expectativas, o horizonte de futuro que prevén, aquilo que nos preguntaban na nosa infancia: «E logo que queres ser de maior», e que agora case ninguén pregunta. En certa maneira trátase de coñecer tamén o su estado de ánimo. Cada curso leo e codifico os traballos e, andando os anos, case que podo dar conta dunha certa perspectiva xeracional. Os de primeiro curso son os máis ilusionados. Os de cuarto os máis asustados, aínda que non o recoñezan. Cumpridos os anos de estudo regular, o horizonte profesional preséntase coma unha gran incógnita. Intento explicarlles que os mesmos medos, as mesmas inseguridades tiñamos nós. Pero a experiencia é algo que dificilmente se transmite, hai que vivíla. ¿Cómo te ves a ti mesmo (ou a ti mesma) dentro de vinte anos? A inmensa maioría contesta automáticamente que no paro. Ou tamén: subempregado, con contratos-lixo, «traballando en nada que teña que ver coa miña profesión ou vocación?». Pode parecer unha reacción á defensiva, en certa maneira explicable. Pero é moi maioritaria, repito, preocupantemente maioritaria, case que fatalista, coma quen asume algo que non ten remedio. «¿E como imos imaxinar as cousas doutra maneira?» contéstame unha rapaza. «¿Non mira vostede ao seu arredor?».

Debo admitir que no noso tempo (no tempo da miña xeración) non era asi. Con dificultades, con inseguridades, mesmo cos medos lóxicos de quen empeza a voar, saiamos á vida e sentiamos que había vida fóra do niño.

Tamén preguntei, por curiosidade, cantos viran na televisión o debate dos candidatos ás eleccións do próximo 25 de setembro.

Nunha aula de 50 alumnos, todos por riba dos 20 anos e con dereito a voto, a resposta foi contundente e en certa maneira desconcertante: ninguén. Algún empezara, pero antes de chegar ao primeiro descanso cambiou de canle. «¿Para que?». No son datos científicos, mais coido que son ilustrativos, obtidos nunha clase de medio cento de universitarios.

As rapazas amosan a maiores outras preocupacións, enfrontadas a un dilema que non teñen resolto nin ven como pode resolverse: «¿Algunha de nós pensa seriamente na posibilidade de constituir unha famila con fillos? ¿Cómo se fai iso compatible cunha vida profesional activa, necesariamente competitiva, minimamente estable? ¿Están os nosos compañeiros (homes) preparados para compartir ese futuro?» Non preguntei polo voto. Chocoume que os candidatos que debatían o pasado luns na televisión apenas formulasen esta cuestión nin presentasen ofertas verbo deste problema.

Paréceme que ningún deles o puxo enriba da mesa, enguedellados nos caneos da área pequena, no inmediatismo castrante que manda na vida política. «¿Quen pensa nun proxecto a dúas décadas?», teiman os meus alumnos. «A saber por onde rodará o mundo daquela».