Xa dicía don Álvaro Cunqueiro que as boas feiras son as que veñen despois de Santos. Seguro que tiña razón. Se cadra a mellor de todas e a de maior sona sexa a dos capóns de Vilalba, que se celebraba baixo a vixilancia da ventá xeminada da torre do castelo, desde onde se repara de canto sucede na vila.
Os capóns, xa se sabe, medran á calor da cociña adormecidos nunha longa sesta despois de papar as bolas de amoedo que, algúns din, van molladas en viño ou licor dos monxes bieitos. Entre a calor do lume, as bolas de fartura e o espirituoso monacal entran nun estado de adormecemento que provoca cristas caídas, desgana coas galiñas e gorduras que medran día a día. E así, durante oito meses.
Algunhas mulleres coñecedoras da boa crianza dos capóns aseguran que o característico sabor de pitos non procede nin da auga que beben nin do millo que comen, senón deses efluvios que saen de xenerosas racións de licores procedentes de coñecidas abadías. E as patroas, sabedoras das calidades que gardan as botellas, non deixan de facer nelas algunhas catas para comprobar que o produto conserva o seu recendo e, sendo licor dixestivo como é, na hora da sesta reparan a carón do lume, mentres toquean, que os pitos medren e na feira dean ganancias soñadas despois de pasar baixo a ventá xeminada dos Andrade.
Este ano, xa é tradición, os capóns da feira non agardan polos compradores ao relento. Unha moderna carpa torna a choiva, se é que vén, e abeira da xeada, se chega o frío. Cambiar algo para que todo continúe igual era o que pretendía un príncipe para seguir gobernando. E os capóns, reis das mesas no Nadal, mudaron uns metros de lugar para ser feireados, pero continúan á vista da vella fortaleza. E así os compradores, os de sempre ou outros novos, chegarán ao trato coa esperanza de compartir con familia e amigos os sentimentos de todo o ano. E confirmarán arredor da mesa que todo continúa igual.