Distopía

LUGO

30 abr 2020 . Actualizado a las 08:58 h.

Varios séculos despois de que Thomas More crease o xénero utópico, a chegada do convulso século XX deulle a volta ao calcetín do xénero e encheu a nosa arte de distopías futuristas. Lindando co xénero de terror e xogando cos elementos do medo, o suspense e a acción, estas distopías advertíannos dos perigos da intelixencia artificial, da hecatombe climática ou cósmica e, tamén, dos riscos biolóxicos. Quizais por iso, a situación que estamos a vivir, semellante a unha novela de Michael Crichton, nos provoca unha sensación paradoxal de irrealidade e déjà-vu tan alucinante como se nos atopásemos nunha estrada perseguidos por un Arnold Schwarzenegger que fose, en realidade, unha máquina vida do futuro.

En que momento comezamos a sentirnos seguros, intocables e protexidos? Coido que a miña xeración medrou pensando que algo como a Guerra Civil non nos podía acontecer a nós; que tiñamos a sorte de termos nacido nun momento de desenvolvemento científico e médico que nos garantía estar a salvo. Lembro que, de nena, a miña nai me falaba dunha familia da súa aldea que sucumbira enteira á tuberculose. Tempos de fame, de precariedade, de amoreamento nas casas… Eu sentía que iso pertencía a unha época remota que non podía volver. A historia adoita dar unha lección a cada xeración, ás veces mesmo un par delas. A biografía de Stefan Zweig, O mundo de onte, parece dar título ao que agora sentimos.

Unha compañía de teléfonos está a anunciarse co lema Volveremos a ser libres. Semella acaído. Confinados, limitados, ameazados como estamos, só nos queda proxectarmos os soños cara a un futuro mellor. Unha das funcións da arte é a da compensación, e por iso agora proliferan, inxectándonos unha dose imprescindible de optimismo, as mensaxes positivas. Son, sen dúbida, o analxésico que precisamos; o ansiolítico indicado para a nosa desquiciada e abraiante realidade.