O domingo no que o poeta volveu á terra

RODRI GARCÍA

FUGAS

O escritor e a súa muller, Celia, na Marquesa, nos arredores de Cidade de México

A viúva levou a urna de Florencio polas rúas de Córgomo e entre os viñedos do godello

13 may 2022 . Actualizado a las 05:00 h.

A finais dos oitenta ir de xornalista para Valdeorras era un adianto cuspidiño da que vinte anos despois sería a comedia de maior éxito do cine francés: Bienvenidos al norte [dirixida por Dany Boon no 2008]. Se te mandaban para o Barco é que algo fixeras. Pero unha vez alí, todo era distinto e, o mesmo que na película, o verdadeiro drama era ter que marchar, separarte dunha terra e unha xente que te acollía con inmenso agarimo. A chegada foi na tardiña do 17 de maio de 1987, cando os poetas de Valdeorras celebraban o Día das Letras Galegas. A negra sombra cubriu aquela xuntanza coa confirmación da morte de Florencio Delgado Guarriarán, tres días antes, en Fair Oaks (Estados Unidos).

Chegou o mes de xullo e en Valdeorras coñeceuse a última vontade do poeta: descansar no seu Córgomo. O día 9 chegaron a Madrid, desde México, a súa viúva, Celia Teijeiro, e unha filla, María del Carmen, cos seus restos. E o día 12, domingo, pouco antes das cinco da tarde saían dunha casa familiar de Córgomo cara á igrexa parroquial levando as cinzas. Celia levaba a urna. Era un grupo pequeno e polo camiño fóronse sumando veciños que despois asistiron ao funeral.

José Arias Arias, entón párroco de Córgomo, felicitou a familia por cumprir a última vontade de Florencio, cunha cerimonia íntima e familiar. Tamén lembrou unha felicitación do Nadal que recibira de Delgado Gurriarán na que dirixíndose ao Nazareno, o patrón do Barco, dicíalle: «Dálle tamén a benzón os fillos do chan galego. Achégate máis a eles para que poidan nos seus pregos falarche no propio idioma, non arremedando o alleo. Fai Xesús que siga acesa a lus da Fe nos seus peitos».

Rematado o funeral, a comitiva colleu camiño do cemiterio. Pasou polas rúas de Córgomo, por debaixo de balcóns e pasadizos e, xa fóra da vila, foi por un estreito camiño rodeado de vexetación e, sobre todo, dos viñedos do godello que tanto loaba nos seus poemas: «Dos viños brancos espello / fogo líquido, aloumiño / e groria do paladar, / o deleitoso GODELLO / é milagre feito viño: /¡o bebelo é comungar!».

Despois de deixar a urna no panteón familiar, Celia Teijeiro falaba de como fora o pasamento a causa dun infarto, e evocaba como anos antes, en 1981, estiveran paseando por Córgomo e os arredores con motivo dunha homenaxe do Instituto de Estudos Valdeorreses e a Real Academia Galega.

No seu último paseo non houbo presenza oficial, so unha tarde solleira, na que o poeta volveu a súa terra acompañado dos seus, sen medos: «Por Córgomo de Valdeorras / non anda a Santa Compaña, / porque o bon viño escorrenta / medos, trasnos e pantasmas».