Escribiu Mariana Enríquez un texto emocionante en Página 12 lembrando as bágoas do seu pai cando Maradona lle marcou o segundo gol a Inglaterra no mundial de México. «Mi papá era un hombre amoroso y demostrativo, pero no sabía llorar». Nada que non puidese solucionar o xogador arxentino cuns caneos prodixiosos. Aquel home, sen tomar leccións previas, aprendeu de súpeto o mecanismo do pranto mentres asistía ao desenlace dunha cabalgata nunca vista. Chorou por arte de maxia, sendo aínda máis amoroso e demostrativo que cando non sabía facelo. Un señor celebra o gol de todos os tempos e unha cativa ve esbagoar por primeira vez ao seu pai. A escena compite en sensibilidade co final de Cinema Paradiso. A min, a morte do dianteiro tróuxome á memoria os días en que pretendín emular a súa desbandada con escasa fortuna, episodio bastante menos emotivo que o relatado por Enríquez. Pero como esquecer que compartir nome con Maradona me serviu durante algúns recreos para confiar nas miñas posibilidades como futbolista cósmico. Sentín o seu pasamento igual que nos sentimos exiliados da infancia, que se alonxa de nós á mesma velocidade coa que desaparecen os nosos vellos provedores de fantasía. Unha conmoción que non me impediu celebrar días máis tarde o xesto de Paula Dapena, xogadora do Viajes Interrías FF que se negou a participar nun minuto de silencio en homenaxe ao arxentino. Porque detrás dos magos pode haber monstros. E porque, entre tanta beatificación, alguén tiña que lembralo.
En Cómo muere un poeta, capítulo fascinante das súas memorias, Paco Ignacio Taibo I relatou con fina sensibilidade o seu desamor por Gerardo Diego. «Las palabras de sus versos se almacenaban en nosotros y formaban un fondo de entusiasmo lírico del cual partíamos para cualquier acto cotidiano». Pero o poeta rematou apoiando o golpe fascista de 1936 e a Taibo, como a Ángel González, non lle quedou outra que asumir a paradoxa de renegar da persoa sen poder desapegarse dos seus versos. «Era imposible quitarnos de la cabeza los poemas aprendidos, estaban soldados a nosotros». A min pásame estes días algo semellante con Maradona. Gustaríame poder quitar da cabeza algún dos seus goles para facerlle sitio, no seu lugar, a xestos tan valentes coma o executado pola xigante Paula Dapena. Pero os caneos imposibles do arxentino, a felicidade propinada polas súas pernas, seguen aí, ocupando un espazo nas miñas neuronas que ben merecerían outras persoas anónimas, heroes sen portada cuxo nome nunca coñecerei. Que difícil baixar do pedestal os amores da infancia. Moito me temo que seguirei lembrándome antes do mito ca dos episodios máis funestos do ser humano, acto reflexo da memoria que supoño me unirá a algún batallón de idólatras imperdoables. «Gerardo Diego no supo nunca qué buenos lectores tenía en Oviedo, y tampoco supo nunca qué buenos lectores perdió». Taibo desculpoulle a súa admiración por Franco a finais dos sesenta, trinta anos despois de que lle dedicara un horrible poema ao bando sublevado. Paréceme un tempo razoable para levantar un castigo.