Evocación e festexo de Luz Pozo Garza, a «poeta total» que «non é deste mundo»

A celebración do centenario do nacemento da escritora Luz Pozo Garza, cunha traxectoria vital e literaria que se pode coñecer na exposición Constelación Luz. Luz Pozo Garza (1922-2022), poesía, arte e vida na Cidade da Cultura, segue a debullar a súa figura grazas á programación de actividades complementarias.

Delas destacou este martes unha conferencia de Xesús Alonso Montero, que falou das súas obras de estudo sobre Rosalía de Castro, e tamén unha mesa redonda moderada por Armando Requeixo na que participaron Xosé María Álvarez Cáccamo, Claudio Rodríguez Fer e Olivia Rodríguez González, que tamén é a comisaria da mostra que conta cun cento de pezas.

Alonso Montero, que foi quen respondeu o discurso de Luz Pozo Garza cando se converteu en numeraria da Real Academia Galega en 1996 co texto Diálogos con Rosalía, afirmou na súa intervención que «Luz non é deste mundo, porque veu para escribir poesía con maiúsculas» e lembrou que «ela, que non era galeguista, encontrou a palabra poética cando chega á verba primordial da nosa fala».

Montero destacou que o contacto de Pozo Garza con Rosalía foi moi precoz, porque seu pai, Gonzalo Polo y Pozo, grazas á influencia da súa nai, Luz Garza, achegouna á súa obra. Tamén incidiu o académico na perda do seu irmán Gonzalo na Guerra Civil con pouco máis de vinte anos, un feito que vinculou a Luz Pozo aínda máis coa escritora de Negra sombra.

A intervención nesta erudita homenaxe a Luz Pozo Garza explorou outros espazos artísticos e persoais grazas ás aportacións na mesa redonda do resto de invitados, que no seu conxunto definíronse como «fillos de Luz, e por tanto, irmáns dos seus fillos», véndoa tamén como unha «irmá maior», frase esta última de Xosé María Álvarez Cáccamo, escritor e profesor que quixo lembrala como «unha rapaza sempre moi dialogante e de trato asequible».

Na súa reflexión sobre a escritora, Cáccamo falou da simboloxía do seu nome e apelidos. Do primeiro, sinalou «a súa luz e forza creadora, cunha claridade densa e complexa dunha ollada clara e case transparente cargada de valores simbólicos».

E precisamente como hai luz, sinalou Cáccamo, emerxe a palabra pozo nas obras nas que fala de sombras e tamén de escuridade. E no caso do apelido Garza, o seu amigo lembrou «a elegancia natural, a ética e a perspectiva do mundo» da muller de harmónico nome.

Nun inciso do debate, Armando Requeixo deixou o seu gran de area ao definir a Luz Pozo como «a poeta total», mentres que Claudio Rodríguez Fer, escritor e hispanista, abordou a análise sobre a busca da liberdade persoal e creativa da homenaxeada «con todos os avatares da súa existencia, compromisos, amores, maternidade, crises, dores e amizades». Centrouse moi especialmente na figura do tamén escritor Eduardo Moreiras, con moitos poemas inspirados na súa relación de amor que cos anos foi collendo transcendencia pública ata chegar á recoñecida paternidade dunha das súas fillas.

Olivia Rodríguez tamén profundou nas súas achegas sobre Luz Pozo na estreita relación entre a vida e a obra desta poeta que co paso do tempo e o coñecemento da súa traxectoria vital deixou «anécdotas que deveñen símbolos nas mans da súa poesía». Tamén incidiu Rodríguez na «acusada personalidade feminista» de Pozo e confirmou que na mostra que vertebra os actos do centenario encaixa especialmente unha fotografía con Eduardo Moreiras tomada pola filla de ambos. A mesa redonda permitiu tamén coñecer por boca de seu fillo Gonzalo Vázquez como a súa nai foi quen de vivir sendo filla dunha familia represaliada pero casada cun home do réxime de gran «bondade».

---

---

---