No bosque animado

Gonzalo Trasbach
Gonzalo Trasbach (IN)SOMNIUM

BARBANZA

18 sep 2018 . Actualizado a las 05:05 h.

A túa pel desprende o aroma da terra da aldea. Iso é o que che di esa toupa que vive nas túas veas desde hai moito tempo. «Así pois, para ti son coma o Xeraldo era para Hermelinda», respóndelles. Xeraldo e Hermelinda son dous dos persoeiros que poboan as páxinas desa marabilla que é O bosque animado, o libro do coruñés Wenceslao Fernández Flórez (1885-1964). Si, ese que todo o mundo di que coñece, pero que un sospeita que case ninguén leu. O autor é outro dos grandes da nosa terra, outro dos que é quen de extraer o zume máis amargo ou o máis doce, de arrincar a expresión máis tenra ou misteriosa que agocha nas súas raíces unha lingua. Camiñando por entre as follas da fraga de Cecebre, o fabuloso escenario no que se desenvolve este libro que seguramente ten sido tan menosprezado como tamén o foi e aínda o é O principiño, de Antoine de Saint-Exupèry, lembreime que hai uns días un veciño recomendoume algo parecido a isto: «Aprende a escribir». Non dicía ningunha barbaridade. Mais asegúrolle que cada día intento aprender algo novo, facelo mellor, pero sen renunciar a un estilo un chisco diferente da forma discursiva máis convencional.

Como o meu veciño é un home de acción e ten, ou tiña, como principal afección saír cazar cando a veda está aberta, quérolle devolver o favor e recomendarlle o libro de Fernández Flórez. Mais temo que non lle vai gustar, porque nel dise, por exemplo: «O home é o machado para a árbore, a fouce para a toxeira, a escopeta ou o ichó para a ave, para o coello, a perdiz ou a raposa...; é o todopoderoso inimigo de todos os días, do que nada obtivo aínda piedade». Son, en efecto, coma o coitado Xeraldo: un anaco de aldea. Como lle pasou a Hermelinda cando o atopou na Coruña, quen se senta ao meu lado é coma se estivese nela. Porque o meu corpo recende a todo o que conformaba o noso lugar natal, carnal: toxo, castiñeiro, mimosa, piñeiro, loureiro... E tamén a fume de lareira, a chourizos, á sombra de figueira, a patacas, aos bosques e aos agarimos daquel anaco de terra onde, co rosmar do mar nas orellas e o perfume da pobreza, temos pasado días inesquecíbeis.

Se o meu veciño ou calquera outro cazador é un home atento sabe ben do que falo, e senón, algún día se decatará. Se neles mora o espírito da atención, entón saben o que é asomarse con pasos de pomba torcaza ata a mesma barreira de toxos que medra na lindeira dos piñeirais. E se, ademais, son quen de deterse, ver e escoitar, daquela é que aínda «agochan no seus peitos algo da antiga sagacidade que tiñan os homes cando non se consideraban máis ca outro animal inseguro», tan inseguro coma cando somos nenos cheos de curiosidade. Se non é deste xeito, se un non está constituído por este barro, cando o cazador penetra nun bosque, todo muda de pel, tal como se relata neste volume impagable. E, polo tanto, nunca poderá vela tal como é, pois as follas das árbores calan, os paxaros deixan de cantar, os animaliños máis pequenos afástanse das sendas para agocharse nas silveiras... E... despois dun tempo de silencio, pregúntaste, será o meu veciño un ser como o Fuco, ese personaxe que representa «o azoute de todo o que vive na fraga con tal de que sexa máis débil ca el?». Espero que non.