Avanza o mes de marzo e a sublevación dos vigueses é xa un feito. A mecha da rebelión prende en toda a bisbarra, con tres primeiros protagonistas: o abade de Valadares, o alcalde do Fragoso e o propio alcalde Vázquez Varela, quen conspira desde dentro das murallas.
Estrada Catoyra conta emocionado a acción destes heroes: «Un crego e un ancián valente inician nas proximidades da vila de Vigo o movemento insurreccional de toda aquela bisbarra. Os seus nomes son tamén coñecidos e proclamados pola historia. Referímonos ao Abade de Valadares, Don Juan Rosendo Arias Enríquez, e Don Cayetano Parada y Pérez de Limia, alcalde do Val do Fragoso, que se constituíron en esforzados caudillos e, poñéndose de acordo, comezaron a reunir xentes (...) e organizaron un numeroso continxente con que se propuxeron atacar a praza que entregara Villavicencio, alarmando ao país e animándolle para loitar con afouteza e constancia, a fin de expulsar dela aos franceses».
Juan Rosendo Arias era primo carnal do entón marqués de Valadares, mentres que o alcalde Cayetano Parada resultou vital na Reconquista, pois pagou do seu propio patrimonio o mantemento das tropas galegas durante o sitio de Vigo.
A primeira decisión dos sublevados é organizar unha reunión clandestina, para a que chaman ao alcalde Vázquez Varela, así como aos frades do convento de San Francisco, o mesmo que aínda hoxe se erixe nun outeiro ao final do barrio do Berbés.
Á conspiración, organizada en casa do alcalde do Fragoso, acoden os seus seis fillos: Vicente, José, Francisco, Pedro, Juan Antonio e Juan José. Tamén, o alcalde Vázquez Varela, o pai visitador Frei Antonio Domínguez, Frei José Requena e Frei Antonio Martí, acompañados do pai provincial Frei Andrés Villageliú, outro heroe do que logo falaremos. Asistiron tamén Francisco Benito Rúa, que foi nomeado axudante de Pérez de Limia, e o párroco de Bouzas, José Benito Mouriño Carvajal.
O propio Limia explicaría o tratado neste encontro: «Que nesta reunión acordouse tan ardua empresa, contando para iso co celo e ardor dos valentes paisanos do val de Fragoso, Camaral e outros inmediatos, e cos desexos do Concello da mesma cidade de Vigo e especialmente das ideas e acertadas disposicións do seu Xuíz Presidente, Don Francisco Javier Vázquez Varela». O alcalde do Fragoso eloxia o acordado, «tendo servido esta deliberación de estímulo para que en breves días se aumentase o número de combatentes».
José de Santiago afirma que, a partir de febreiro, xa comezan os sublevados a acosar aos franceses: «De todas partes de Galicia concorrían voluntarios en considerable número, poñendo de manifesto o seu patriotismo e alentando o espírito público da veciñanza dos arredores de Vigo, atacando sen descanso ás partidas que saían a forraxear e de que tiñan anticipado aviso, distinguíndose nestas sorpresas os patriotas do val do Fragoso».
Citabamos antes a Andrés Villageliú, un dos heroes da Reconquista viguesa. Este frade, predicador maior do convento de San Francisco, xa intentara montar unha partida de voluntarios, para marchar sobre A Coruña e Ferrol para resistir ás tropas de Soult. Agora, abandeira a rebelión viguesa.
José de Santiago narra a estupefacción dos paisanos ante a actitude do frade: «Con asombro dos seus conveciños, víuselle que se desposuíu dos seus hábitos e colleu as armas, antes de que Vigo caese en poder dos franceses».
Ao comprobar que o gobernador Villavicencio entregaba a praza, Villageliú abandona Vigo armado e diríxese cara A Guarda, con obxecto de pasar a Portugal. Pero o mal tempo e a falta de embarcacións impídenlle cruzar o Miño.
Villageliú entrégase á súa misión de enlace entre os voluntarios galegos e, camuflado pola súa vestimenta relixiosa, logra entrar e saír de Vigo en varias ocasións, para extraer municións e armas para os sublevados que se atopan fóra das murallas.
Ata o mesmo asalto á vila estará o frade en vangarda. Pero máis importante aínda que Villageliú será outro heroe da Reconquista, Joaquín Tenreiro Montenegro, señor de varios cotos galegos, que estaba fincado en Madrid desde antes da guerra.
Tenreiro fora designado deputado nas cortes de Bayona (Francia) pero decidiu romper o seu nomeamento e o pasaporte francés que se lle facilitou. Deixando a súa vida en Madrid, emprendeu camiño cara a Galicia, disposto a encabezar a rebelión. En Santiago, entregou á Xunta 15.000 reais do seu patrimonio, sen saber que a cidade remataría por entregarse non só sen ofrecer resistencia, senón saíndo a recibir aos mesmos invasores e entregándolles os 7.000 fusís e 600.000 cartuchos que puideran ter desviado a outros puntos de Galicia.
Indignado, Tenreiro dirixiuse a Tui, onde se presentou ao bispo e comezou a recrutar voluntarios para defender a praza. Tampouco aquí tivo éxito, co que decidiu que a súa última alternativa era cruzar a Portugal, para tratar de atopar reforzos no país veciño con que intentar a revolta en Galicia.
En Portugal, Tenreiro contacta co tenente de infantería Juan Bautista Almeida Sousa de Sa, que marchaba cunha partida de cincuenta homes cara a Galicia, co propósito de loitar contra os franceses.
Tenreiro desprázase ao cerco de Vigo, presentándose no cuartel xeral do abade de Valadares. Pero Juan Rosendo Arias non o acepta como xefes supremo do cerco nun primeiro momento.
Pasados os días, o abade vai cedendo, e remata por consentir que Tenreiro se erixa en líder dos sublevados, papel que el exerce encantado.
Tenreiro e Almeida establécense en Zamáns, onde en principio estaba o cuartel xeral dos vigueses, para pasar logo a Santa Cristina de Lavadores, conforme se vai estreitando o cerco sobre a vila.
Así pois, chegado o mes de marzo xa están os vigueses preparados para a Reconquista e a sublevación tomou corpo, con miles de voluntarios dispostos á batalla e, tamén, con líderes sólidos. Chegan os días definitivos para a liberación da vila.