O fiscal di que se abusou da confianza de pequenos aforradores
08 jul 2012 . Actualizado a las 07:00 h.A Fiscalía galega ven de presentar unha demanda colectiva contra Novagalicia Banco por prácticas abusivas na comercialización de participacións preferentes a clientes das catro provincias. «Eran aforradores ordinarios e inexpertos», di o fiscal superior de Galicia, Carlos Varela García (O Carballiño, 1956), ao final dunha semana na que tamén estivo moi pendente do que ocorría co Códice Calixtino: «Unha gran noticia para celebrar, pero agora hai que tomar nota para que non volva suceder algo parecido».
-Supoño que a das preferentes foi unha das principais preocupacións da Fiscalía neste ano?
-Esa preocupación apareceu a principios de ano coas primeiras protestas no sur de Galicia. Entón pedinlle ao fiscal xefe de Pontevedra que abrira dilixencias informativas ante algo que viamos que podía converterse nun problema maior. Comprobou que as participacións comercializáronse en toda Galicia e que polo tanto debía intervir a Fiscalía Superior, que incorporou os contratos da Fiscalía de Pontevedra e outros de Adicae e de particulares. Algúns derivámolos á vía penal porque podía haber materia penal en casos moi singulares, como o de un titor cando manifesta que cinco mil euros foron movidos da conta da persoa tutelada sen consentimento. Eses contratos teñen que levar unha firma e polo tanto pode haber unha falsidade documental.
-¿Por que non foron todos pola vía penal?
-Sería distinto si estivese vixente o principio da responsabilidade penal das persoas xurídicas (en vigor dende decembro do 2010), porque a partir desa data os delitos no ámbito societario están penalizados. Iso suporía que poderíamos ter afondado na vía penal. A irretroactividade da norma penal impedíunolo. Por iso avaliamos que o mais adecuado para protexer aos 43.000 afectados era a acción civil colectiva.
-Vostede falou de información deficiente e abuso de confianza.
-Na colocación masiva e indiscriminada de participacións preferentes entre clientes minoristas, que eran aforradores ordinarios e inexpertos, abusando da súa confianza e da relación persoal, violouse dalgunha maneira a inocencia do país. Porque foi xente inocente, que se ía xubilar, contando cos seus aforros, e abusouse claramente da súa confianza.
-¿Sospeitaba vostede da magnitude do problema?
-A medida que se van coñecendo máis casos, vese que estamos ante unha comercialización masiva dun produto que parece que foi profusamente emitido polas entidades para sanear os seus balances ante a crise financeira. A Fiscalía viu un problema dunha magnitude importante, cun gran numero de afectados en Galicia, e dende o primeiro momento estivemos vixilantes, e vimos que era a ocasión propicia para exercitar por primeira vez unha acción civil, baseada na protección de intereses difusos, referidos a persoas dificilmente determinables neste momento inicial.
-O texto da demanda é rotundo.
-Pensamos que había que poñer exemplos, para que se vira que era un perfil de consumidor totalmente inadecuado para este produto financeiro. Escollemos 36 casos de persoas xubiladas sen coñecementos suficientes, que firmaban incluso coa propia pegada dixital. Decatámonos doutro perfil que tamén merecía o amparo da Fiscalía, o de pequenos aforradores ordinarios, meros depositantes, que de repente se converteron en inversores porque subscribiran, sen sabelo, un produto de máximo risco.
-Parece que houbo engano.
-O engano está ratificado pola propia técnica de colocación das participacións. As entidades de crédito son as que tomaron a iniciativa, de maneira directa e persoal, mediante o emprego do seu persoal e oficinas. Dirixíronse aos clientes minoristas cos que mantiñan unha relación de confianza, da cal púidose abusar en non poucos casos. Isto plantea un escenario de actitude enganosa. O que prevalecía era a necesidade de capitalización ante a crise financeira e iso foi o determinante sobre calquera outra consideración.
-Se a sentencia é favorable, ¿que deben facer os que non reclamaron pero son afectados?
-A lei di textualmente que cando non se tivesen determinados os consumidores individuais beneficiados pola sentencia, o tribunal que execute a solicitude de un ou de varios interesados ditará un auto no que resolverá se recoñece que os que non litigaron tamén poden acollerse á sentencia, e a cousa xulgada faise extensiva a todos os que estean na mesma situación, aínda que non tiveran preiteado.
carlos varela fiscal superior de galicia
«As entidades tomaron a iniciativa mediante o emprego do seu persoal e oficinas»