Reconquistada Vigo, os seus cidadáns estaban dispostos a facer o propio con toda a provincia. Moitos desprazáronse ao cerco de Tui, a capital, pois temían que a guarnición desta praza puidese armar unha expedición de castigo que fixese caer de novo á vila olívica. Tamén temían que o exército de Soult, que guerreaba en Portugal, regresase e utilizase Tui como cabeza de ponte para esmagar de novo aos vigueses.
Froito destas preocupacións, a comezos de abril atopamos no asedio de Tui a case todos os protagonistas da Reconquista, de Tenreiro a Colombo, e de Acuña a Almeida. O único que non estaba era Morillo, quen vendo as disputas que se mantiñan entre os diferentes mandos, optou por ir acosar aos franceses no norte da provincia, reunir a tropas dispersas e facer levas entre os paisanos.
Se en Vigo xa houbo diferenzas entre caudillos, e unha certa desorganización, o cerco de Tui foi un completo caos. O 9 de abril inténtase un primeiro asalto, que deriva nun desastre. Os protagonistas do día foron uns mariñeiros chegados desde o Berbés, que decidiron facer a guerra pola súa conta.
Marchaba ao mando da destemida patrulla o patrón dun barco, erixido en improvisado «xeneral». Os mariñeiros chegaron desde Vigo transportando cinco canóns de ferro, balas, metralla e barrís de pólvora, que sacaran do castelo do Castro e levaron ata Tui. Con tanta valentía como irresponsabilidade, os vigueses subiron a súa artillería ata un monte a quilómetro e medio de capital, e comezaron a disparar sobre a fortaleza, acertando aquí e alá, corrixindo o tiro a cada descarga, e sementando o terror -e tamén o estupor- na cidade fronteiriza.
Pronto descubriron os audaces do Berbés que, para montar unha posición de artillería, hai que saber algo de balística e, sobre todo, hai que poder defender as baterías. E, como queira que a acción foi decidida por eles mesmos, sen comunicalo a mando algún, non tiñan fusileiros nin infantería que lles acompañasen.
Ao pouco de comezar o bombardeo, o xeneral Lamartinière fixo saír da praza a numerosas unidades, que tomaron o monte por catro puntos e puxeron en desbandada aos mariñeiros vigueses, que segundo as crónicas da época lograron salvar a vida. Con todo, perdéronse os canóns e todas as provisións que trouxeran en carros pola mañá. Os galos aproveitaron ademais a expedición para queimar casas en varios poboados, entre eles o da Poboanza. Aínda que García del Barrio enviou ao batallón de Colombo, xunto a un grupo de fusileiros, para defender a zona, non chegaron a tempo de evitar o desastre. Está visto que, en tempos de crise, hai que gardarse da paixón de certos entusiastas...
As calamidades do día 9 de abril completáronse cando os franceses se apoderaron tamén de dous canóns pedreiros que os galegos tiñan no campamento de Freande. Nesta acción, morreron numerosos paisanos, pasados a sabre cando tentaban refuxiarse nunha fraga próxima.
Sen dúbida farto destas escaramuzas, o xeneral Lamartinière decidiu que ao día seguinte lanzaría un ataque masivo contra o cuartel xeral dos sublevados, en As Penizas. Podemos imaxinar ao alto oficial galo, contrariado polo acoso daquelas hordas de paisanos mal armados que, un día si, e outro tamén, tentaban de acosar a un exército que tiña vencido en toda Europa ante os grandes Imperios do momento. Tras os reveses da xornada, na que houberon de enterrar tantos mortos, os galegos pasaron a noite soñando coa batalla que podería ser a definitiva.
Pero o día 10 sucedeu algo imprevisto: Lamartinière recibiu formidables reforzos. O xeneral Heudelet, que estivera sufocando a resistencia no Norte de Portugal, ven de vencer ao xeneral luso Botello en Ponte de Lima e, tras a súa victoria, tomou Caminha e marchou sobre Valença, que estaba desguarnecida e tivo que renderse. O resultado é que unha forza de catro mil franceses veu sumarse, alén do Miño, ao poderío militar de Tui.
O subtenente Ruibal escribiu un diario sobre o cerco de Tui, que recolle Osuna Rey, e que narra á perfección o sucedido: «Pouco máis tarde das nove da mañá, as baterías de Valença fronteirizas a Tui comezaron a disparar, o cal non nos sorprendeu, porque raro era o día en que non enviaban algunhas balas contra os franceses; pero non tardamos en advertir que non se oía o zunido daquelas e que os canóns non arroxaban proxectís. Cos anteollos observamos que os franceses de Tui correron ás pezas que tiñan nas murallas e de seguido descendeu en Valença a bandeira portuguesa, elevándose no seu lugar a tricolor; e entón a artillería de Tui fixo unha salva xeral en todo o perímetro da fortificación. Quedamos estáticos, mirándonos os uns aos outros e preguntándonos qué significaba todo aquilo».
Non tardaron moito os galegos en saber qué significaba: Que intentar render a praza de Tui se tiña convertido en imposible. Un exército regular de catro mil homes en Valença, unido a outros mil cincocentos en Tui, era agora un reto excesivo para os paisanos, por moito ardor guerreiro que lles asistise.
García del Barrio comprendeuno rapidamente e ordenou a evacuación antes de que Lamartinière decidise saír a esmagarlles. Carros con municións, víveres, equipos e feridos comezaron a marchar polos camiños en dirección a Ponteareas. Todos os campamentos foron desaloxados. Tamén se mandou aos paisanos que abandonasen as aldeas, levando consigo ás bestas e todos os seus aveños de valor, pois se facía evidente que os franceses organizarían expedicións de castigo para queimalo todo.
O subtenente Ruibal relata a evacuación: «O campamento de San Caetano, dúas horas antes tan alegre e animado por máis de cinco mil persoas, atopábase agora transformado en triste deserto; a xente armada, traficantes, mercadores, curiosos, tendas, tabernas e mistelerías, todo desapareceu como por encanto. En As Penizas xa se ausentou a multitude alborotadora de chuzos e escopeteiros, e só quedaban os dous batallóns de Lobeira e A Victoria, a miña compañía e os artilleiros, coas armas en pavillóns e protexendo a emigración dos habitantes daquelas aldeas, que non tardarían en ser invadidas polo inimigo».
As dúbidas prenden entre os sublevados. A posición francesa en Tui se ten feito máis poderosa. E, no Norte de Galicia, continúan as tropas do mariscal Ney, «Le brave des braves», «O valente entre os valentes». Só falta que Soult, que ven de ocupar Oporto, retorne tamén polo Sur. O logro da Reconquista, tan recente, está en perigo. É o momento de incrementar a actividade guerrilleira, fortalecer a posición de Vigo e esperar unha mellor ocasión. Fronte o pesimismo, ese momento chegará en poucos días...