Doce claves para educar en igualdade a fillas e fillos
04 nov 2015 . Actualizado a las 05:00 h.«Que guapa é a nena... ¡E el que fortachón!». Os estereotipos sexistas están tan arraigados na sociedade que apenas somos conscientes da súa existencia. Pero se facemos un esforzo por detectalos comprobaremos que están en todas partes, en forma de mensaxes subliminares que reforzan uns valores nos nenos e outros, moi distintos, nas nenas. Os nenos non choran, o rosa é unha cor de nenas; eles son uns brutos ou esa non é forma de sentarse para unha señorita son algunhas das frases que aínda hoxe en día chegan aos oídos dos máis pequenos. De feito, ao redor dos tres anos de idade xa teñen unha idea bastante clara do comportamento que a sociedade espera dun e outro sexo.
E é que a masculinidade e a feminidade apréndense. Nos primeiros anos de vida nenos e nenas interiorizan o rol sexual que a sociedade lles adxudicou. O referente é o que teñen máis a man: consideran como masculino o que fai o seu pai e como feminino o que fai a súa nai. Pero ademais da influencia da familia existen outras moitas canles transmisores de estereotipos: o colexio, a televisión, as películas, os xoguetes, os compañeiros, os videoxogos? Á marxe das evidentes diferenzas físicas e psicolóxicas entre un xénero e outro, son os condicionantes sociais os principais responsables dos roles tradicionais, que son estes:
? A elas obrígaselles a ser tenras e afectuosas. Incluso se acepta que sexan submisas, pasivas, dependentes ou inestables. Pero en cambio prohíbeselles ser violentas, dominantes ou inconformistas.
? A eles esíxeselles que sexan independentes, fortes e dominantes. Tamén se asume como normal o feito de que sexan agresivos ou competitivos. Pero teñen prohibido ser débiles, sensibles ou pasivos.
Así, a unha nena con dotes de mando tachámola de mandona. Pero esa mesma forma de actuar nun neno convérteno nun líder nato.
Son, en definitiva, uns estereotipos moi restritivos... en especial para o xénero feminino.
Fuxir dos estereotipos
Os roles sexuais son unha invención cultural. E aínda que estes papeis tradicionais asignados a un e outro sexo vanse transformando co paso do tempo, este proceso non vai todo o rápido que cabería esperar. Hai algunhas claves básicas que os pais deben ter en conta á hora de educar sen prexuízos:
1. Indumentaria. Non inmobilizar ás nenas cos típicos modeliños que impiden moverse con liberdade, correr, subirse aos tobogáns, ensuciarse, rubir?
2. Xoguetes. Ofrecer todo tipo de xogos a nenos e nenas, non só os que se corresponden aos estereotipos femininos e masculinos.
3. Comunicación. Dirixirse a ambos da mesma forma (ton de voz, contacto corporal, utilización de diminutivos, explicacións, diálogos...).
4. Dar exemplo. A situación que observen os fillos en casa a interiorizarán con naturalidade (por exemplo, a repartición de tarefas domésticas). As nenas con nais activas e independentes, ademais, crecerán con maior seguridade nelas mesmas.
5. Educar en parella. A educación dos fillos non é só labor da nai. Ambos os proxenitores deben implicarse por igual.
6. O traballo doméstico. Corresponsabilizar a nenos e nenas na realización de sinxelas tarefas domésticas. Por exemplo: recoller os xoguetes, levar a roupa sucia á lavadora, pór a mesa,?
7. Resolución de conflitos. Transmitirlles a idea de que a familia non tolera as actitudes irrespectuosas, denigrantes ou discriminatorias nas súas relacións con outras persoas. Non aceptar, nin a uns nin a outras, agresións, insultos ou ameazas.
8. Romper cos estereotipos. Por exemplo, valorar a sensibilidade nos nenos e a valentía e a independencia nas nenas.
9. Ensinarlles a ser críticos. Axudarlles a detectar o sexismo nos medios de comunicación, nas páxinas de Internet, anuncios, series de televisión?
10. Non desculpar nin pasar por alto os comentarios, bromas, contos ou fanfurriñadas «sen importancia» de corte machista. Coa linguaxe reflectimos as nosas crenzas e interiorizamos actitudes.
11. Vixiar a influencia dos medios de comunicación, en especial a televisión, Internet e moi especialmente os videoxogos, controlando os contidos aos que acceden.
12. Expectativas de futuro. Evitar caer nos tópicos con respecto ás capacidades dun e outro sexo (eles mellor dotados para as disciplinas científicas e elas para as humanidades). Con estas expectativas, é difícil que unha moza mostre o seu interese por ser soldadora ou que un mozo pense en dedicarse a coidar anciáns. ¡Aínda que empezan a romper as barreiras!
escuela de padres
? Tema do mes: Previr a violencia de xénero desde a familia.
? Etapa: Infancia e adolescencia.
? O dato: Islandia, Finlandia, Noruega , Suecia e Dinamarca están á cabeza da lista de países con maior igualdade entre homes e mulleres. España ocupa o posto 30 desa clasificación. Nos últimos anos aumentou a brecha de xénero no noso país en canto a oportunidades económicas, educación e saúde. Só mellorou en participación política (datos do Global Gender Gap Report 2014).
? Algunhas claves: Facer un esforzo por educar en igualdade a fillas e fillos para que se desenvolvan como persoas e teñan (e esixan) as mesmas oportunidades para un e outro sexo.
? Para saber máis: «Educar en igualdade. Caderno pequeno de coeducación e prevención da violencia de xénero para as familias». Esta publicación, editada pola Unidade contra a Violencia de Xénero do Concello de Sevilla, é un recurso interesante para traballar en escolas de pais ou ben para ser utilizado como fonte de información e recursos no proceso educativo. Pódese descargar en PDF desde: http://goo.gl/9BqezG